چکیده:
جریان روشنفکری که تقریبا از عصر قاجار آغاز گردید، سبب تغییرات اساسی در جامعه ی ایران شد. عاملان انتقال این اندیشه مردانی بودند مانند میرزا ملکم خان، کرمانی ، آخوندزاده و کسروی . هر چند گفتمان غالب این جریان مردانه بود ولی با طرح مباحثی در مورد مسایل بانوان قدم در راه اصلاح امور ایشان نهاد. پژوهش حاضر در صدد تحلیل نقش مردان روشنفکر در شکل گیری مطالبات زنان است. سوال اصلی این است که چگونه جریان روشنفکری سبب بیان مطالبات زنان شد؟ فرض بر این است که مواجهه با غرب و پیشرفت زنان سبب توجه روشنفکران مرد به زنان و خواست ایشان شد. مطالب گردآوری شده در این پژوهش از منابع کتابخانه ای است و به روش توصیفی- تحلیلی بیان شده است. هدف این مقاله بیان چگونگی شکل گیری ادوار روشنفکری در ایران ، اندیشمندان این جریان و در نهایت جایگاه زنان در این جریان است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مفاهیمی چون قانون، آزادی، برابری و لزوم آگاهی به واسطه ی ارتباط با غرب نخستین بار در جامعه ی ایران مطرح گردید. روشنفکران با الهام از الگوی غربی ، تغییراتی در شیوه ی حکومت غالب آن دوره پدید آوردند و خواهان استقرار حکومت قانون شدند. این مطالبات کم کم به حوزه ی زنان تسری یافت و هر چند به کندی ، موجبات ارتقای جایگاه زنان و جسارت بیان خواسته هایشان را فراهم نمود.
AbstractThe intellectual movement that began almost from the Qajar era caused fundamental changes in Iranian society. The perpetrators of this idea were men such as Mirza Malkam Khan,Kermani, Akhundzadeh and Kasravi. Although the dominant discourse of this movement was masculine, it started to reform women's affairs by discussing women's issues. The present study seeks to analyze the role of intellectual men in shaping women's demands. The main question is how the intellectual current caused the expression of women's demands? It is assumed that the confrontation with the West and the advancement of women caused the attention of male intellectuals to women and their desires. The materials collected in this research are from library sources and are expressed in a descriptive-analytical method. The purpose of this article is to explain how the formation of intellectual circles in Iran, the thinkers of this movement and finally the position of women in this movement. The findings of the study indicate that concepts such as law, freedom, equality and the need for awareness through communication with the West were first introduced in Iranian society. Inspired by the Western model, intellectuals made changes to the dominant style of government at the time and called for the rule of law. These demands gradually spread to the field of women, and although slowly, they promoted the status of women and the courage to express their demands.Keywords: intellectual current, constitution, women, male intellectuals.
خلاصه ماشینی:
واکاوي نقش جريان روشنفکري مردانه در شکل گيري مطالبات زنان بعد از مشروطه 1 فرشته السادات حسيني بجدني تاريخ دريافت :١٣٩٩/١٢/٢٠ 2 فياض زاهد تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٦/٢ حسين آباديان ٣ چکيده جريان روشنفکري که تقريبا از عصر قاجار آغاز گرديد، سبب تغييرات اساسي در جامعه ي ايران شد.
در هيچيک از نوشته هاي ياد شده مستقيما به موضوع مورد سوال اين پژوهش يعني نقش مردان روشنفکر در شکل گيري مطالبات زنان اشاره نشده است .
. 2 روشنفکران مرد از مشروطه تا رضاشاه اين دوره سرآغاز شکل گيري جريان فکري جديدي است که با انتقاد از انديشه هاي پيشين به پيريزي مفاهيمي چون فلسفه ي انتقادي اقدام ميکند.
در اين دوره با توجه به تاثير انديشه هاي متفکران اروپايي، واژه ملت به عنوان اصطلاحي براي مردم ايران بکار رفت و از سوي ديگر کلمه وطن نيز در کاربرد جديدش معناي کشور يا يک جامعه سياسي - فرهنگي را داشت (اکبر، ١٣٩٦، ١١٤).
(کسروي،١٣٢٤، ٥) کسروي با اين که معتقد است حجاب در ايران از دوره ي باستان وجود داشته ولي در پاسخ چرايي برداشتن حجاب زنان ، دستاويز قرار دادن حجاب براي بيرون افتادن زنان از توده ي مردم را مورد انتقاد قرار مي دهد.
به هر روي جريان مسلط و تفکر روشنفکري در اين دوره براي زنان از دوجهت قابل توجه است : اول نگاه جديد مردان به مطالبات زنان و ديگري حضور زنان و علاقه ي ايشان به مشارکت در امور مختلف جامعه .