چکیده:
زبان شناسی رویکردی در مطالعه زبان است که به بررسی رابطه میان زبان وذهن و تجارب اجتماعی او می پردازد؛ زبان شناسی شناختی یکی از دانش های میان رشته ای است که هدف آن تامل در ساز وکار رابطه ساختار وعناصر سازنده یک متن برای درک بهتر وچگونگی روند تکمیل معنای نهفته در آن است. هربرت پل گرایس از فیلسوفان تحلیلی زبان شناختی است که متناسب با این دیدگاه درباره مکالمات ومعنای غیر مستقیم وضمنی انها ارائه نظر کرده و نظریه او به اصول همکاری گرایس مشهور است. گرایس مکالمه را رفتاری هدفمند و نوعی تعامل مبتنی بر همکاری میداند. طبق نظریه وی هر گفتگوی موفق مبتنی بر رعایت 4 اصل همکاری (کمیت ،کیفیت،ارتباط وروش) می باشد وهرگونه عدول از اصول چهارگانه چنانچه مبنی بر قرینه و منطقی باشد منجر به استلزام ارتباطی میگردد. این جستار در پی بررسی مکالمه های موجود در سوره آل عمران در قران کریم برپایه نظریه قواعد گرایس به روش توصیفی- تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در آیات 35تا49 سوره آل عمران از4 اصل همکاری تخطی صورت گرفته و اصل کمیت در گفتگوی همسر عمران نسبت به اصول دیگر از بسامد بیشتری برخوردار است
Linguistics is an approach to the study of language that examines the relationship between language and the mind and its social experiences; Cognitive linguistics is one of the interdisciplinary sciences that aims to reflect on the mechanism of the relationship between the structure and the constituent elements of a text to better understand and how the process of completing the meaning hidden in it. Herbert Paul Grace is one of the linguistic analytical philosophers who has commented on conversations and their indirect and implicit meanings in accordance with this view, and his theory is known as Grace's principles of cooperation. Grace sees conversation as purposeful behavior and a form of collaborative interaction. According to his theory, any successful dialogue is based on the observance of four principles of cooperation (quantity, quality, communication and method) and any deviation from the four principles, if it is based on symmetry and logic, leads to communication implication. This article seeks to study the conversations in Surah Al-Imran in the Holy Quran based on the theory of Grace's rules in a descriptive-analytical manner. The results of the research show that in verses 35 to 49 of Surah Al-Imran, 4 principles of cooperation have been violated and the principle of quantity is more frequent in the conversation of Imran's spouse than other principles.
خلاصه ماشینی:
از همين رو اين پژوهش در راستاي بررسي دقيق چگونگي و ميزان نقش کنش هاي زباني غيرمســتقيم شــخصيت ها در ساخت معناي روايت هاي قرآني ، بر آن است که گفت وگوهاي همسر عمران و حضرت مريم و حضرت زکريا (ع ) را که از موضوعات گفت وگو در سوره ال عمران هستند را براساس نظريه گرايس و به شيوه توصيفي - تحليلي بررسي کند، و به پرسش هاي زير پاسخ دهد: بپيهااپري :و ت٨ابستان ١- کاربرد اصول همکاري گرايس در گفت وگوهاي اين روايات چگونه ، به چه ميزان و با چه اهدافي بوده است ؟ ٢ - عدول از اصول چهارگانه در شکل گيري معنا و شخصيت پردازي در اين روايات چه تأثيري دارند؟ اين جســتار بر کشــف و تحليل لايه هاي زيرين ارتباطات کلامــي و ديالوگ هاي بين شــخصيت هاي روايت خانواده عمران براســاس اصول همکاري متمرکز است در راستاي آشکار کردن ظرافت هاي کلامي شخصيت ها در حين گفت وگو و تأثير آن در روند شکل گيري معناي کلي اين روايات ، چنانکه بر محور نحوه شــکل گيري تصوير ذهني شخصيت ها در بافت کلي اثر و نيز ذهن مخاطب مي چرخد.
اســودي علي و احمدي بيغــش خديجه (٢٠٢٠) در پژوهش خود با عنوان «ألاســتلزام الحواري لحوارات موسي و ابراهيم -عليهما السلام - في سوره الشعراء وفق نظريه غرايس « انــواع اصول گرايس را در گفتارهــاي دو پيامبر مذکور از آيات مبارکه ١٠ لغايت ٨٣ مورد بررسي قرار داده و به اين نتيجه دست يافته اند که هر چهار اصل گرايس (کيفيت هفت مرتبه ، کميت پنج مرتبه ، ارتباط شــش مرتبه و شيوه سه مرتبه ) نقض شده و استلزام هاي ارتباطي مرتبط رخ داده است .
(سعيدي ، ١٣٩١: ٧٤) پياپي : ٣٨- اصول مکالمه در گفت وگوهاي داستان خاندان عمران اين پژوهش به بررسي و تحليل داستان هاي سوره آل عمران از جمله تولد حضرت مريم (ع )، بچه دار شــدن حضرت زکريا (ع ) و ولادت حضرت عيســي (ع ) به منزله متن روايي براســاس نظريه همکاري گرايس اختصاص دارد.
Bibliography - The Holy Quran, (1997: Translated by Mohammad Mehdi Fouladvand, Tehran: Dar al-Qur'an al-Karim.