چکیده:
جنبشهای زیستمحیطی متاخر به منظور مقابله با تهدیدات ناشی از تخریب محیطزیست و اقدام مستقیم برای حفاظت از محیطزیست، از دهۀ 1980وارد عرصۀ سیاست شدند و از همان ابتدا تلاش کردند با استفاده از شیوههای مسالمتآمیز و غیرمسالمتآمیز در قالب گروههای ذینفوذ و احزابسبزبر سیاستهای محیطزیستی دولتها تاثیرگذار باشند و دولتها نیز متقابلا تلاش نمودند که از ظرفیت جنبشهای زیستمحیطی برای هدایت و جهتدهی به افکار عمومی به منظور حفظ منافع خود استفاده کنند. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوال است که، چگونه میتوان جنبشهای زیستمحیطیمتاخر را در قالب جامعهشناسی سیاسی تحلیل نمود؟ بنابراین، با روش کیفی و تفسیری شیوۀ مطالعات موردی جنبشهای زیست-محیطی متاخر را بر اساس تئوری پلورالیسم سیاسی رابرت دال از بعد جامعهشناسی سیاسی مورد بررسی قرار می-دهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که جنبشهای زیستمحیطی متاخر با استفاده از روشهای دموکراتیک، در قالب گروههای ذینفوذ و احزابسبز، میتوانند حاکمیتهای سیاسی را با چالشهایی جدی مواجهسازند و سیاستهای دولتها را در جهت بهبود وضعیت محیطزیست تحت تاثیر و جهتدهی خود قرار دهند. در مقابل، دولتها نیز با به رسمیت شناختن و تقویت جنبشهای زیستمحیطی تلاش میکنند از ظرفیت آنها برای اهداف سیاسی و اجتماعی خود استفاده کنند. در نتیجه یک رابطۀ دو سویه میان دولت و جنبشهای زیستمحیطی متاخر به وجود آمده است که هر کدام از دو طرف رابطه با استفاده از شیوهها و ابزارهای مورد استفادۀ خود وارد روابط قدرت با یکدیگر میشوند.
Socio-political analysis of recent environmental movementsAbstractRecent environmental movements have been involved in politics since the 1980s in order to counter the threats posed by environmental degradation and to take direct action to protect the environment andfrom the very beginning, they tried to influence the environmental policies of the governments by using peaceful and non-peaceful methods in the form of interest groups and green parties, and the governments reciprocally tried to use the capacity of environmental movements to guide and direct public opinion in order to protect their interests.This study seeks to answer the question, how can recent environmental movements be analyzed in the context of political sociology? Therefore, the present study examines the case study of late environmental movements based on Robert Dahl's theory of political pluralism from the perspective of political sociology with a qualitative and interpretive method. Research findings show that recent environmental movements using democratic methods, in the form of interest groups and green parties, can pose serious challenges to political governance and influence and direct the policies of governments to improve the environment.In contrast, governments seek to use their capacity for political and social purposes by recognizing and strengthening environmental movements. As a result, a two-way relationship has developed between governments and recent environmental movements in which both parties enter into power relations with each other using their own methods and tools.Keywords: Political Sociology, Recent Environmental Movements, Government, Pluralism.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي پژوهش نشان ميدهد که جنبش هاي زيست محيطي متأخر با استفاده از روش هاي دموکراتيک ، در قالب گروه هاي ذينفوذ و احزاب سبز ، ميتوانند حاکميت هاي سياسي را با چالش هايي جدي مواجه سازند و سياست هاي دولت ها را در جهت بهبود وضعيت محيط زيست تحت تأثير و جهت دهي خود قرار دهند.
هدف اصلي فعالان محيط زيست از انجام اقدامات نمادين ، به وجود آوردن يا آفريدن رويدادهايي براي تحريک ، تهييج ، و بر انگيختن افکار و احساسات عمومي نسبت به مسائل زيست محيطي است تا با اقدامات افشاگرانۀ خود بر دولت ها، سازمان ها و يا شرکت هاي خصوصي فشار وارد کنند و مانع از انجام فعاليت هايي شوند که باعث آلودگي و تخريب محيط زيست ميشود ( تقيزادة انصاري، ١٣٨٧: ٢٠-١٩) از جمله اقدامات اين گروه ها ميتوان به موارد زير اشاره نمود: تحمل بازداشت در زندان ، به خطر انداختن زندگي خود در اقيانوس ، زنجير کردن خود به درختان ، ايجاد سـد انسـاني براي جلوگيري از سـاخته شـدن تأسـيسـات نامطلوب ، بر هم زدن مراسم رسمي و مواردي ديگر.
گروه هاي ذينفوذ طرفدار محيط زيست با ح ضور در فضاي مجازي از طريق فناوريهاي نوين ارتباطي از يک سو، با بسـيج شـهروندان و اعتراض نسـبت به سـياسـت هاي محلي، ملي و جهاني چالش ها و مخالفت هايي جدي، براي حکومت و ســازمان هاي بين المللي دولت ايجاد کرده اند و از ســوي ديگر، اين امکان براي جنبش هاي زيســت محيطي به عنوان بازيگران مهم جامعۀ مدني جهاني فراهم شده است تا نسبت به وضعيت نامطلوب زيست محيطي جهان اعتراض کنند (سردار نيا، ١٣٨٨: .