چکیده:
پرورش خودآگاهی، ارزشهای اخلاقی و دینی و هنجارهای اجتماعی از کارکردهای تفّکر مراقبتی است. آموزش تفّکر مراقبتی در حلقۀ کندوکاو، نوجوان را در موقعیت تنشزایی که ممکن است با آن روبهرو شود، هدایت میکند. لیپمن و اندیشمندان برنامۀ فبک، استفاده از داستان را برای افزایش قدرت تفّکر، رشد فردی و میانفردی و پرورش ارزشهای اخلاقی و اجتماعی به دلیل جذابیت داستان در رویة آموزش و نیز تمرکز روحیۀ گریزان نوجوان مبتنی بر بسندگی داستانهای فبک در برنامههای درسی نوجوان مؤثر میدانند. پژوهش، با هدف شناخت کارکردهای تفّکر مراقبتی در رمانهای نوجوان حسنزاده برای گروه سنی «د» و «هـ» با موضوع پایداری در دفاع مقدّس بر پایۀ نظریۀ لیپمن در انطباق با ارزشهای رایج در ایران با رویکردی توصیفی- تحلیلی برای پاسخ به چندی و چونی کارکردهای تفکّر مراقبتی در رمانهای مورد مطالعه انجام شدهاست. تکیۀ حسنزاده بر افزایش مؤلفۀ تفکّر فعّال (حل مسأله، مهارت تصمیمگیری) و مؤلفۀ پرورش ارزشهای بومی، هنجارهای اجتماعی و تکیه بر همدلی بیشتر و احترام به دیگران، شکیبایی، تابآوری و حس پایداری در نوجوان است؛ بنابراین، برخی رخدادهای داستان، حیرت و پرسشگری نوجوان را برمیانگیزاند که سبب آموزش غیر مستقیم تفکّر فعّال و ارزشگذار در پی این حیرت و پرسشگری به نوجوان خواننده / شنونده است.
Fostering self-awareness, moral and religious values as well as social norms are functions of care thinking. Teaching care thinking in the exploratory circle guides the teens into the stressful situation that he or she may face. Lippmann and FEBK intellectuals use story to enhance thinking power, personal and interpersonal development, and foster moral and social values because of the story's appeal in education as well as the teen’s elusive focus based on FEBK content. They know that they are effective in teen curricula. study aimed at recognizing the functions of caring thinking in Hassanzadeh's teen novels for age groups "d" and "e" with the subject of sustainability in sacred defense based on Lippmann's theory in accordance with common values in Iran with a descriptive-analytical approach to answer how many and how functions of care thinking have been done in the studied novels. Hassanzadeh relies on increasing the component of active thinking (problem solving, decision-making skills) and the component of cultivating indigenous values, social norms and relying on more empathy and respect for others, patience, resilience is a sense of accomplishment and stability in teens ; therefore, some story events arouse the astonishment and questioning of the teens and cause the indirect teaching of active and valuable thinking following this astonishment and questioning to the teen reader / listener.
خلاصه ماشینی:
پـژوهش ، بـا هدف شناخت کارکردهای تفّکر مراقبتی در رمان های نوجوان حسن زاده بـرای گـروه سـنی «د» و «هـ» با موضوع پایداری در دفاع مقدّس بر پایۀ نظریۀ لیپمن در انطبـاق بـا ارزش هـای رایج در ایران با رویکردی توصیفی- تحلیلی برای پاسـخ بـه چنـدی و چـونی کارکردهـای * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه ، ایران fhaidarinasab@gmail.
١. مقدمه کودکان و نوجوانان عضوی بزرگ از مجموعۀ اجتماع بشری هستند و البتـه ، مبنـای تشـکیل اجتماعات پیشرفتۀ آینده را همین گروه تشکیل میدهند که دغدغۀ چگونه آموختن به آن هـا، ذهن هر نویسندة خلاّق آموزشی، ادبی و اندیشمندان عرصۀ علـوم تربیتـی و روانشناسـی را درگیر ساخته است ؛ چون این انسان های کوچک مستعد یادگیری، برای رویارویی بـا جامعـه ، نیازمند دستگیری عوامل زمینه ساز رشد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هستند، زیرا «فقـط در بزرگسالی است که شخص میتواند به یاری آزموده های دوران کودکی و رشـد خـویش بـه درک هوشمندانه از معنای هسـتی خـود در ایـن جهـان دسـت یابـد» (بتلهـایم ، ١٣٨١: ٢٠).
١. ١ مسألۀ پژوهش داستان های برنامۀ فلسفه برای کودکان در ایجـاد تغییـر در رونـد آمـوزش و پـرورش نـوین سودمند عمل کرده است ، امّا برای اجرای این برنامه باید به دنبال منابعی بود کـه بـا فرهنـگ و آرمان تعلیم و تربیت اسلامی و ارزش های انقلاب اسلامی همسـو باشـد تـا ضـمن تقویـت مهارت تفکّر خلاق و انتقادی، مؤلفـه هـای تربیـت ایرانـی- اسـلامی را بهتـر بـه کودکـان و نوجوانان انتقال دهد؛ چون رویکرد مبتنی بـر زمینـۀ فرهنگـی متـون بـر فرهنـگ وابسـتگی محتوای داستان فلسفی و طرح ، انتخاب و بازنویسی داستان هایی از فرهنگ بومی تأکیـد دارد (اکبری و همکاران ، ١٣٩١: ٥).