چکیده:
مباحث معرفتی در معماری وامدار حرکت افراد در فضاست. ادراک با عنایت به مفهوم فلسفی حرکت و نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، اشاره به دریافت تدریجی افراد از فضاهای معماری دارد. بر همین اساس، ادراک عمیق و جامع از فضاهای مسجد_مدرسه، بدون حرکت امکانپذیر نمیباشد(به دلیل تنوع حرکتی در قالب دو کاربری نیایشی و آموزشی). برای دستیابی به درکی عمیق از این فضاها، میبایست ناظر در فضا حرکت کند، و پس از تجربه کردن حرکتهای فیزیکی و ذهنی، مرتبه ادراکی خود را ارتقاء دهد. سئوال کلیدی این پژوهش، در قالب مورد پژوهی این است که، با توجه به تنوع دسترسیها در مسجد_مدرسه آقا بزرگ کاشان؛ حرکت چگونه باعث ارتقا ادراک از مرتبه مادی به معنوی میشود؟ روش این پژوهش، توصیفی_تحلیلی و مورد پژوهی است، و نتایج آن نشان میدهد که، با وجود مسیرهای مجزا(برای کاربری نیایشی و آموزشی) در فضاهای مسجد_مدرسه، ناظر با حرکت در هر کدام از این مسیرها، سه نوع حرکتی(بصری، فیزیکی و ذهنی) را تجربه میکند، که در قالب چهار رکن در مسجد و سه رکن در مدرسه، ادراک ناظر را(همراستا با مراتب ادراکی ملاصدرا)، از مرتبه حسی به خیالی، و سپس مرتبه عقلی هدایت میکند.
Epistemological issues in architecture are related to the movement of people in space. According to the philosophical concept of movement and MullaSadra's theory of substantial motion, perception refers to people's gradual perception of architectural spaces. Deep understanding of mosque-school spaces is not possible without movement. In order to achieve a deep understanding of these spaces, the observer must move in the space, and after experiencing physical and mental movements, he should promotes his perception level. The question of this research in the form of a case study is that, considering the variety of accesses in the Agha Bozor Mosque-School of Kashan; How does movement promote perception from the material level to the spiritual level? This research is descriptive-analytical and case study, and its results show that, despite the existence of separate paths (for prayer and educational performance) in the spaces of the mosque-school, the observer experiences three orders of movement (visual, physical and mental) by moving in each of these paths; in the form of four pillars in the mosque and three pillars in the school; It guides the observer's perception (in line with MullaSadra's perceptual hierarchy) from the sensory level to the imagination, and then to the intellectual level.
خلاصه ماشینی:
سـئوال کلیـدی ایـن پژوهش ، در قالب مورد پژوهی این است که ، با توجه به تنوع دسترسی ها در مسجد_مدرسه آقا بزرگ کاشان ؛ حرکت چگونه باعث ارتقا ادراک از مرتبه مادی به معنوی می شـود؟ روش ایـن پژوهش ، توصیفی _تحلیلی و مورد پژوهی است ، و نتـایج آن نشـان مـی دهـد کـه ، بـا وجـود مسیرهای مجزا(برای کاربری نیایشی و آموزشی ) در فضاهای مسجد_مدرسه ، ناظر با حرکـت در هر کدام از این مسیرها، سه نوع حرکتی (بصری ، فیزیکی و ذهنی ) را تجربه می کنـد، کـه در 1 * دانشجوی دکتری گروه معماری ، گروه معماری ، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهـران ، ایـران m.
اگرچه مفهوم حرکـت ، دارای ابعاد مختلف است ؛ ولی در مجال کوتاه این پژوهش ، نگارنده در پی آن است که ، بـا تکیـه بـه نظریه حرکت جوهری و مراتب ادراکی ملاصدرا، از طریق بررسی نوع دسترسی ها و مسیرهـای حرکتی در این ساختار فضایی بدیع ، جایگاه حرکت در مراتب ادراکـی مسـجد_ مدرسـه آقـا بزرگ کاشان را، مورد واکاوی قرار دهد.
بر همین اساس ، جهت شکل گرفتن حقیقت ادراک در فضاهای معماری ، می بایست سیر از ماده به معنا در ذهن فرد صورت بپذیرد؛ در نتیجه تجربه این مراتب ادراکی (مطابق با نظریه حرکت جوهری ) وابسته به حرکت و امری تدریجی است (ملاصدرا ١٩٨١/ ٣: ٢٧).