چکیده:
ضابطین دادگستری به عنوان بازوان اجرایی دستگاه قضا، همیشه نقشی کلیدی، مفید و غیر قابل انکار در روند رسیدگی به پرونده های قضایی ایفا می نمایند. این نقش ضابطین دادگستری وقتی بیشتر نمایان می شود که قاضی با توجه به گزارش ارسالی توسط ضابطین به صدور رای یا اخذ تصمیم مبادرت نماید. گزارش ضابطین باید دارای شرایطی از جمله «موثق بودن»، «مورد اعتماد بودن»، «خلاف اوضاع و احوال نبودن»، «وفق مقررات و ضوابط قانونی بودن» و ...باشد تا مورد بهرهبرداری مقام قضایی قرار گیرد. هدف اصلی از انجام این تحقیق بررسی و تعیین ارزش اثباتی گزارش ضابطین دادگستری در نظام حقوق کیفری ایران می باشد بنابراین سوال اصلی این است که ارزش اثباتی گزارش ضابطین دادگستری در 3 قانون اصول محاکمات جزایی مصوب 1290، قانون آییندادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378 و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 چه می باشد؟ این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری داده ها، به صورت اسنادی بوده و داده های تحقیق به صورت تحلیلی- توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد معیار سنجش گزارش ضابطین در قانون آیین دادرسی کیفری 1378، شخصی و در حدّ اماره قضایی است واین موضوع مغایر شان ضابطین می باشد اما در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 4/12/1392 ارزش اثباتی گزارش ضابطین دادگستری به اماره قانونی ارتقاء یافته و فی نفسه معتبر است و این اعتبار را از قانون می گیرد. بنابراین قانون جدید رویه درستی را در قبال ارزش اثباتی گزارش ضابطین لحاظ نموده و به رویه یکصد سال گذشته، یعنی قانون اصول محاکمات جزایی 1290 به درستی بازگشت نموده و ارزش اثباتی گزارش ضابطین تحت عنوان شهادت، سند رسمی و نظریه کارشناسی قابل بررسی و استناد می باشد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین ضابط کسی است که اختیارات زیادی در ابعاد مختلف اعم از امور جزایی و مالی دارد و حافظ امنیت و رفاه و نظم محل خدمت خود می باشد که تحت نظارت و تعلیمات مقام قضایی برای کشف جرم، بازجویی مقدماتی از متهم و نیز جلوگیری از فرار یا پنهان شدن او و سرانجام، حفظ آثار و دلایل جرم طبق ضوابط قانونی اقدام می کنند بند دوم: مفهوم اصطلاحی ضابط دادگستری مقامات قضایی در مراحل مختلف دادرسیکیفری، از جهات مختلف با ضابطان دادگستری در تعامل هستند، یکی از زمینه های مهم این تعامل، اعتبار بخشی به گزارش و اظهار نظر ضابط، توسط مقام قضایی است.
بند سوم: تعریف ضابط دادگستری از منظرآیین دادرسی کیفری ماده 15 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب 1378 نیز در مقام معرفی ضابطان عام و خاص چنین مقرر می دارد: «ضابطين دادگستري مأموراني هستند كه تحت نظارت و تعليمات مقام قضايي در كشف جرم و بازجويي مقدماتي و حفظ آثار و دلايل جرم و جلوگيري از فرار و مخفي شدن متهم و ابلاغ اوراق و اجراي تصميمات قضايي به موجب قانون اقدام مي نمايند و عبارتند از :۱ - نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران ۲ – روسا و معاونين زندان نسبت به امور مربوط به زندانيان ۳ - مأمورين نيروي مقاومت بسيج سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه به موجب قوانين خاص و درمحدوده وظايف محوله ضابط دادگستري محسوب مي شوند ۴ - ساير نيروهاي مسلح درمواردي كه شوراي عالي امنيت ملي تمام يا برخي از وظايف ضابطین نيروي انتظامي را به آنان محول كند ۵ - مقامات و مأموريني كه به موجب قوانين خاص درحدود وظايف محوله ضابط دادگستري محسوب ميشوند.