چکیده:
سیاست همسایگی، یکی از برنامههای دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود که در صورت تحقق اهداف آن میتواند ظرفیتهای زیادی را برای کشور در حوزههای سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی ایجاد کند. این مقاله بهدنبال پاسخ به این سوال است که ظرفیتهای سیاست همسایگی دولت سیزدهم در کاهش چالشهای امنیتی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران چیست. یافتههای این مقاله نشان میدهد ظرفیتهای این سیاست همسایگی در حل چالشهای امنیتی عبارتاند از: خارج کردن بازیگران منطقهای از روند بازتولید رقابتهای راهبردی و ژئوپلیتیک تنشزا برای تداوم مداخلهگری، بازتعریف منافع و مفاهیم بر اساس واقعیتهای درونمنطقهای، جلوگیری از بازیگری مخرب رژیم صهیونیستی، جلوگیری از بازتولید شکافهای قومی و مذهبی، کمک به کم شدن دولتهای ضعیف و ورشکسته در سطح منطقه، پیدا کردن سازوکاری برای کاهش آثار ناشی از اختلافات مرزی و ارضی با همسایگان، تقویت همکاریهای دفاعی و امنیتی، برطرف کردن کمبود و ضعف نبود رژیمها و نهادهای منطقهای کارآمد و ایجاد محدودیت در اعمال قدرت نرم و دیپلماسی عمومی بازیگران مداخلهگر خارجی.
The neighborhood policy is one of the programs of the 13th government in
the field of foreign policy of the Islamic Republic of Iran, which, if its goals
are fulfilled, can create many capacities for the country in political, security,
cultural and economic fields. This article seeks to answer the question, what
are the capacities of the 13th government's neighborhood policy in reducing
the peripheral security challenges of the Islamic Republic of Iran. The
findings of this article show that the capacities of this neighborhood policy
in solving security challenges are: removing regional actors from the process
of reproducing strategic and tense geopolitical competitions for the
continuation of interventionism, redefining interests and concepts based on
inter-regional realities, preventing the Zionist regime from acting
destructively, preventing Reproducing ethnic and religious divisions, helping
to reduce weak and bankrupt governments in the region, finding a
mechanism to reduce the effects of border and territorial disputes with
neighbors, strengthening defense and security cooperation, eliminating the
lack and weakness of the absence of regional regimes and institutions. and
creating restrictions on the exercise of soft power and public diplomacy by
foreign interventionist actors.
خلاصه ماشینی:
ظرفیتهای سیاست همسایگی دولت سیزدهم در کاهش چالشهای امنیتی حسین آجرلو 1 تاریخ دریافت: 10/06/1401 تاریخپذیرش نهایی: 05/07/1401 چکیده سیاست همسایگی، یکی از برنامههای دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود که در صورت تحقق اهداف آن میتواند ظرفیتهای زیادی را برای کشور در حوزههای سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی ایجاد کند.
یافتههای این مقاله نشان میدهد ظرفیتهای این سیاست همسایگی در حل چالشهای امنیتی عبارتاند از: خارج کردن بازیگران منطقهای از روند بازتولید رقابتهای راهبردی و ژئوپلیتیک تنشزا برای تداوم مداخلهگری، بازتعریف منافع و مفاهیم بر اساس واقعیتهای درونمنطقهای، جلوگیری از بازیگری مخرب رژیم صهیونیستی، جلوگیری از بازتولید شکافهای قومی و مذهبی، کمک به کم شدن دولتهای ضعیف و ورشکسته در سطح منطقه، پیدا کردن سازوکاری برای کاهش آثار ناشی از اختلافات مرزی و ارضی با همسایگان، تقویت همکاریهای دفاعی و امنیتی، برطرف کردن کمبود و ضعف نبود رژیمها و نهادهای منطقهای کارآمد و ایجاد محدودیت در اعمال قدرت نرم و دیپلماسی عمومی بازیگران مداخلهگر خارجی.
جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یکی از مهمترین بازیگران منطقهای غرب آسیا بر اساس آرمانهای امامین انقلاب اسلامی، یعنی همان وحدت جهان اسلام و شکلگیری تمدن نوین اسلامی همواره تلاش کرده است در جهت کاهش و مدیریت تنشهای درونی منطقه اقدام کند.
در این راستا شاهدیم جمهوری اسلامی ایران اگرچه با کشورهای ترکیه و قطر در مورد پرونده سوریه تعارض منافع دارد و همچنین با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مصر در پرونده یمن اختلافات جدی و حتی تقابل نظامی و امنیتی غیرمستقیم داشته، ولی هرگاه فرصتی برای تنشزدایی فراهم شده، سعی کرده است بر اساس سیاست همسایگی، به بهبود روابط و کاهش تنش بپردازد.