چکیده:
گویش بلوچیِ سراوانی یکی از گویشهای زبان بلوچی است. هدفِ این پژوهش، بررسی و توصیف تحول برخی از واجهایِ گویشِ بلوچیِ سراوانی از ایرانی باستان تاکنون و مقایسۀ آنها با فارسی است. همچنین ساخت هجا در بلوچی سراوانی با فارسی میانه و فارسی نو مقایسه خواهد شد. برای رسیدن به این هدف، واجها از گفتار گویشورانِ بلوچی سراوانی گردآوری و تحول واجهای مورد نظر از ایرانی باستان تا بلوچی امروز مقایسه شد. از جمله برخی یافتههای پژوهش ابقای واکههای مرکبِ ایرانی باستان و واج /t/ در پایان واژهها در بلوچی سراوانی است. همچنین ساخت هجا در بلوچی سراوانی شباهت بیشتری به فارسی میانه دارد تا فارسی نو و در آن ساخت (c)cv(c)(c) از دورۀ میانه باقی مانده است.
Sarawani Balochi is one of the dialects of the Balochi language. The aim of this paper is to study and describe some of the historical phonological changes from Old Iranian in this dialect and comparing them with Persian. Moreover, the syllable structure in Sarawani Balochi will be compared with Old, Middle and New Persian. To achieve this goal, phonemes were gathered from the speech of Sarawani Balochi speakers and some phonological changes were compared diachronically. Findings show that, for example that the Old Iranian diphthongs have remained in Sarawani Balochi. Also, the preservation of the phoneme /t/ at the end of words is another feature of this dialect. The comparison of syllable structure in Sarawani with Old, Middle and New Persian shows that the (c)cv(c)(c) structure is more similar to Middle Persian than New Persian.
خلاصه ماشینی:
مقايسۀ تحول تاريخي- تطبيقي برخي واج ها و ساخت هجا در بلوچي سراواني و فارسي شيماء جعفري دهقي ١* عباسعلي آهنگر٢ عبدالماجد سپاهيان ٣ مقاله پژوهشي چکيده گويش بلوچي سراواني يکي از گويش هاي زبان بلوچي است .
هدف اين پژوهش ، بررسي و توصيف تحول برخي از واج هاي گويش بلوچي سراواني از ايراني باستان تاکنون و مقايسۀ آنها با فارسي است .
Durkin-Meisterernst واکه هاي بلوچي سراواني بنابر باران زهي (٢٠٠٣: ٨١) از اين قرار است : واکه هاي کشيده يا بلند: /̄a، ̄i، ̄u، ̄e، ̄o/ واکه هاي کوتاه : /a،e ،o / واکه هاي مرکب ١: /ey،aw / واج هايي که در اين بخش براي تطبيق تاريخي گزيده شده اند بيشتر واج هايي هستند که از زبان هاي ايراني باستان تا بلوچي بدون تغيير باقي مانده اند.
٣-٢- واکه هايي که از ايراني باستان در بلوچي سراواني تغيير کرده و يا حذف شده اند از لحاظ تاريخي اگر واج /a/ در کنار يکي از واج هاي /b/،p/ / يا /m/ قرار گرفته باشد در برخي موارد در فارسي نو به /o/ تبديل ميشود.
به طور کل از اين پژوهش ميتوان نتيجه گرفت که گويش بلوچي سراواني در تحول تاريخي واج ها و ساخت هجا نسبت به زبان فارسي محافظ کارتر بوده است .
“The Sarawani Dialect of Balochi and Persian influence on it”, The Baloch and Their Neighbors: Ethnic and Linguistic Contact in Balochistan in Historical and Modern Times, Wiesbaden: Reichert, 75-111.