چکیده:
تعریف درست از نقش های جنسیتی در جوامع و متناسب با ویژگی زنانه و مردانه از جمله عوامل موثر در تحکیم خانواده است. از آنجا که نقش های جنسیتی در جوامع مختلف برگرفته از فرهنگ و مذهب آن جامعه اند، در این مقاله با رجوع به آیات قرآن و تفاسیر موجود با روش اسنادی، نقش های جنسیتی در قرآن با توجه به دو الگوی قرآنی حضرت موسی (ع) و حضرت مریم (س) بررسی می شوند. نتایج نشان می دهد الگوهای زن و مرد در قرآن از نظر شئون انسانی و قرب الهی، یکسان هستند اما نبوت و رسالت به معنای رهبری جامعه به دوش مردان است. هر دو الگوی قرآنی از جمله پرهیزگاران و مقربان درگاه الهی بوده و در دوره ای از زندگی خود تحت تربیت پیامبران الهی قرار گرفته اند. هر دو دارای معجزه الهی بوده یکی ید بیضا و عصا و .... و دیگری فرزندی که در گهواره سخن می گوید. هر دو به سمت خداوند متعال دعوت نموده و در جریان سختی ها از خداوند طلب کمک می نمایند. نقش ویژه ای که برای حضرت مریم (س) برشمرده مادری پیامبر الهی است و نقش ویژه حضرت موسی (ع) نبوت و رسالت ایشان است. احساسی که برای مریم (س) بر شمرده شده نگرانی و ترس از خدشه دار شدن عفت وی است. در صورتی که برای حضرت موسی (ع) به احساسات ترس و خشم، ترس از تکذیب فرعون و نیز ترس از فریب مردم توسط ساحران و خشم از مشاهده گمراهی قوم خود، اشاره شده است.
The correct definition of gender roles in societies and appropriate to female and male characteristics is one of the effective factors in family consolidation. Gender roles in different societies are derived from the culture and religion of that society, since the Qur’an is one of the original sources of our culture, it should be referred to for a proper understanding and definition of gender roles. In this article, by referring to the verses of the Quran and existing interpretations, it compares and evaluates gender roles according to the two Quranic models of Prophet Moses (pbuh) and Prophet Mary (pbuh). The current research has been done with qualitative method and documentary and theoretical analysis. The results show that the models of men and women in the Qur’an are the same in terms of human affairs and closeness to God, but prophecy and mission, meaning the leadership of society, are the responsibility of men. Both Qur’anic models, including the pious and close to God’s door, have been trained by God’s prophets in a period of their lives. Both have divine miracles, one is a shining hand and a cane, and the other is a child who speaks in the cradle. Both call to God Almighty and ask God for help during hardships. The special role that is listed for Maryam (pbuh) is the mother of the divine prophet, and the special role of Prophet Moses (pbuh) is his prophethood and mission. The feeling that is considered for Maryam (S) is the worry and fear of her chastity being violated. In the case of Prophet Moses (pbuh), the feelings of fear and anger, fear of Pharaoh’s denial, as well as fear of deceiving people by sorcerers and anger at seeing his people go astray, have been mentioned.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با رجوع به آیات قرآن و تفاسیر موجود، به مقایسه و ارزیابی نقش های جنسیتی با توجه به دو الگوی قرآنی حضرت موسی (ع) و حضرت مریم (س) پرداخته است.
این پژوهش بنا دارد تا با بررسی الگوهای قرآنی از منظر اسلام و منابع اسلامی، نظر قرآن نسبت به نقش های جنسیتی را استخراج نماید.
اهداف و سئوالات تحقیق هدف کلی این تحقیق توصیف الگوهای رفتارهای زنانه و مردانه با توجه به دو شخصیت قرآنی حضرت مریم (س) و حضرت موسی (ع) و تحلیل نقش های جنسیتی از نظر قرآن می باشد.
نقش مادری یاری مظلومان دعوت به حق از طریق نوزاد در گهواره کمک به نیازمندان (دختران شعیب) تامین نیازها بدون بیان و بدون واسطه ی بشری تفویض مسئولیت به برادر خود هارون همکاری با هارون به منظور افزایش نیرو رهایی بنی اسرائیل از سلطه فرعون احساس مسئولیت در برابر هدایت قوم خود دادن حکم و علم از جانب خداوند برخورد قاطعانه با متخلفین (سامری) مبارزه با طاغوت اشتغال به چوپانی سرپرستی و مسئولیت خانواده (تهیه آتش برای خانواده) تعیین و پرداخت مهریه جمع بندی و نتيجهگيري براساس آیات و روایات زن و مرد از نظر شئون انسانی و قرب الهی یکسان هستند.
در این تحقیق به مقایسه و ارزیابی نقش های جنسیتی دو چهره شاخص زن و مرد حضرت موسی (ع) و حضرت مریم (س) در فرهنگ قرآن کریم پرداختیم.
چنانچه نتایج این تحقیق نشان می دهد هر دو الگوی قرآنی یاد شده در نظر شئون انسانی و قرب الهی یکسان هستند اما در جریان نقش های اجتماعی و تربیتی با یکدیگر تفاوت دارند.