چکیده:
آیتالله حائری با تاسیس و بازسازی حوزۀ علمیه قم، توانست کار فرهنگی عمیقی را برای تقویت دین مبین اسلام و مکتب اهلبیت انجام دهد؛ آن بزرگوار به مدت 15 سال، در دورۀ پرالتهاب رضاخان قلدر و دیکتاتور، این حوزۀ نوپا و مقدس را با تحمل مصائب و مشکلات طاقتفرسا، بهخوبی و بهنحو شایسته اداره کرد. آنجناب، با صبر، بردباری، کفایت و درایت، کار عمیق علمی و فرهنگی خویش را انجام داد و شاگردانی مجتهد و زبردست، تربیت نمود که توانستند در تحولات سیاسی ـ اجتماعی کشور بزرگ و پهناور ایران، نقش ممتازی را ایفا نمایند؛ از جمله آنان، آیات عظام: سیدصدرالدین صدر، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد حجت، سیدمحمدرضا گلپایگانی، شیخ محمدعلی اراکی و بهویژه امام خمینی بودند؛ امامی که توانست رهبری انقلاب شکوهمند اسلامی را تا پیروزی نهائی، عهدهدار شود. در جریان انقلاب، حوزۀ عظیم و توانمند قم، یکی از عوامل اصلی پیروزی محسوب میشود؛ بهدلیل اینکه رهبری این انقلاب؛ یعنی خمینی کبیر، از شاگردان و پرورش یافتگان حوزهای بود که به همت و پشتکار شیخ عبدالکریم حائری یزدی تاسیس شد.
By establishing and renovating the seminary of Qom, Ayatollah Haeri
took a profound cultural action to strengthen the religion of Islam and the
Ahl al-Bayt school. For 15 years, during the tumultuous period of the
Reza Khan's dictatorship, he managed this emerging and holy theological
field, enduring the overwhelming problems, well and in a worthy manner.
With patience, tolerance, sufficiency and tact, he did his deep scientific
and cultural work and trained hardworking and great students who were
able to play a distinguished role in the political and social developments
of the great and vast country of Iran. Among them were the great
Ayatollahs: Seyed Sadr al-Din Sadr, Seyed Mohammad Taqi Khansari,
Seyed Mohammad Hojjat, Seyed Mohammad Reza Golpayegani, Sheikh
Mohammad Ali Araki, and especially Imam Khomeini. Imam Khomeini
who was able to lead the glorious Islamic revolution until the final
victory. During the Islamic revolution, the powerful seminary of Qom is
considered one of the main factors of its victory.
خلاصه ماشینی:
آنجناب، با صبر، بردباری، کفایت و درایت، کار عمیق علمی و فرهنگی خویش را انجام داد و شاگردانی مجتهد و زبردست، تربیت نمود که توانستند در تحولات سیاسی ـ اجتماعی کشور بزرگ و پهناور ایران، نقش ممتازی را ایفا نمایند؛ از جمله آنان، آیات عظام: سیدصدرالدین صدر، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد حجت، سیدمحمدرضا گلپایگانی، شیخ محمدعلی اراکی و بهویژه امام خمینی( بودند؛ امامی که توانست رهبری انقلاب شکوهمند اسلامی را تا پیروزی نهائی، عهدهدار شود.
هجرت از اراک به شهر مقدس قم اندکی پس از هجرت آیتالله حائری از اراک به قم (۱۳۴۰ق) امام خمینی نیز رهسپار حوزۀ علمیۀ قم شدند و به سرعت مراحل تحصیلات تکمیلی علوم حوزوی را نزد اساتید این حوزه مبارکه طی نمودند و میتوان از فراگرفتن تتمۀ کتاب مطول (در علم معانی و بیان) نزد آقا میرزا علی ادیب تهرانی و تکمیل دروس سطح نزد آیتالله سیدمحمدتقی خوانساری و بیشتر نزد آیتالله سیدعلی یثربی کاشانی و دروس خارج فقه و اصول پیش آیتالله حائری نام برد؛ هم زمان با فراگیری فقه و اصول، ریاضیات و هیئت و فلسفه را نزد حاج سیدابوالحسن رفیعی قزوینی و ادامۀ همین دروس به همراه علوم معنوی و عرفانی را نزد آقامیرزا علیاکبر حکمی یزدی، عروض و قوافی و فلسفه اسلامی و فلسفه غرب را نزد آقا شیخ محمدرضا مسجدشاهی اصفهانی و اخلاق و عرفان را در محضر آیتالله حاج میرزا جواد ملکی تبریزی و عالیترین سطوح عرفان نظری و عملی را به مدت ۶ سال در محضر آیتالله آقامیرزا محمدعلی شاه آبادی تحصیل کردند (انصاری، ۱۳۷۴، ص۱۶ـ 18).