چکیده:
امروزه، مقولۀ اعتیاد بهعنوان تهدیدی علیه امنیت فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، خانوادگی و ... تلقی میشود و انسان معاصر با چنین پدیدۀ هولناکی دست و پنجه نرم میکند. بر این اساس دولتها به شیوههای مختلف با این پدیدۀ شوم مواجهه و در مقابل آن عکسالعمل نشان میدهند.
یکی از شیوههای مقابله با پدیدۀ مزبور، شیوۀ پیشگیری اجتماعی است که در این پژوهش مورد مطالعه و بررسی است. این شیوه از پیشگیری در بهبود کیفیت مبارزه از نظر علمی به شدّت مورد توجّه است .پیشگیری اجتماعی با تمرکز برعوامل فردی و اجتماعی، در صدد تدبیر جدّی ومؤثر که همانا کاهش رفتارهای مجرمانه است، میباشد. البته رسالت پیشگیری تنها برعهدۀ دولتها و دستگاههای دولتی نیست، بلکه نهادهای غیردولتی و آحاد و افراد جامعه دارای مسئولیت هستند.
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی و بکارگیری شیوهها و ابزارهای مختلف، به ویژه اطلاعات کتابخانهای و میدانی از قبیل پرسشنامه و مصاحبه موضوع را مطالعه و تبیین و تحلیل کردهایم. جمعآوری دادهها از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه با سه گروه شامل؛ معتادین، افراد سالم و افرادی که به عنوان متولیان امر پیشگیری بوده و تحت عنوان متخصص در این پایاننامه از آنان یاد میشود، انجام شده تا نگرش ایشان نسبت به اجرای طرحهای پیشگیرانه اولیّه در جهت کاهش سوءمصرف موادّ مخدر و عملکرد دستگاههای دولتی و غیردولتی و تأثیر عوامل جمعیتشناختی و ارتباط آن با پیشگیری اجتماعی و عدم گرایش به سمت موادّ مخدر را بررسی کند. تحلیل دادهها از طریق برنامۀ تحلیلی SPSS انجام گرفته و نتایج پژوهش نشان میدهد که طرحهای پیشگیرانه اولیه در جهت کاهش سوءمصرف موادّ مخدر چندان مؤثر نبوده و تنها برخی عوامل جمعیّتشناختی در گرایش یا عدم گرایش به موادّ مخدر مؤثرند و همچنین، عملکرد دستگاههای دولتی و غیردولتی در کنار یکدیگر در کاهش سوءمصرف موادّ مخدر و اقدامات پیشگیرانه اجتماعی تأثیرگذار است
Nowadays, object of addiction is as a threat against security of social, economical, cultural, security, familial…… subjective and current human battling with this dangerous phenomenon. According this subject, governments encounter by different ways with this bad phenomenon and in front of that had interaction. One of the contrast way with this phenomenon, is social prevention that in this search is had studied and surveyed. A pattern that this way played for prevention of recovering quality, in direction of scientific is more in attention. Social phenomenon by centralization on ingredient and social and subjective contexts are in important counsel that is decrease convictive behaviors. Of course it is essential that best way of prevention is not only related on governments and govern devices, but unlike government institution and all of them and society’s persons that have responsibility on it. In our reflection, we are use a way that named descriptive- surveyor and working by ways and different tools, in special library information and a square such as questionnaire and interview of subject is being study and define and analysis. Gathering data by questionnaire tools are done and interview with three group that include; addictions, healthy people and a person’s that were as a requester of prevention act and under a specialist subject in this paper are remembered, they are done because their theory is enough for running a primary prevention design for decrease a more using of Narcotic materials and activity of government devises and non government and effect of ingredient population characteristic and searching that correlation with social prevention and non albeit for materials. Analysis data from SPSS analysis program is done and result of reflection is show that devises of primary prevention in decreasing Narcotic materials wasn’t effective and only some of social characteristic in albeit or non albeit for Narcotic materials is effective and also, activity of government devises and non government beside each other is for decrease using more materials and social prevention proceeding is effective.
خلاصه ماشینی:
جمع آوري داده ها از طريق ابزار پرسش نامه محقق ساخت و مصاحبه با سه گروه شامل ؛ معتادين ، افراد سالم و افرادي که به عنوان متوليان امر پيشگيري بوده و تحت عنوان متخصص در اين پژوهش از آنان ياد مي شود، انجام شده تا نگرش ايشان نسبت به اجراي طرح هاي پيشگيرانه اوليّه ، در جهت کاهش سوءمصرف موادّ مخدر و عملکرد ١- استاديار حقوق جزا و جرم شناسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بوشهر Email:Dr. Abdollahi2009@yahoo.
واژگان کليدي : طرح هاي پيشگيرانه اوليه ، پيشگيري اجتماعي ، اعتياد، موادّ مخدر، دستگاه هاي دولتي و غيردولتي ، عوامل جمعيت شناختي ، استان بوشهر مقدمه اعتياد پديده اي است که از زمان هاي دور در جوامع مختلف بشري وجود داشته و در حال حاضر نيز آمارهاي منتشر شده سازمان هاي بين المللي ، به ويژه سازمان بهداشت جهاني (who)١، کميته کنترل جهاني مواد مخدر و سازمان يونسکو (UNESCO)٢ حاکي از مصرف فزايندة اين مواد در سطح جهان است .
در اين نوشتار، پژوهشگر سعي دارد معناي واحد از مفهوم پيشگيري را ارائه دهد و نيز در پي آن بوده که بيان دارد نقش اين پيشگيري (پيشگيري اجتماعي ) به عنوان پيشگيري اوليه در حقوق و قوانين و مقررات کنوني ما تا کجا پيش رفته و آيا محتواي قوانين علمي ؛ علي الخصوص مقررات پيرامون مبارزه با موادّ مخدر، به اين مهم توّجه داشته و بر همين اساس تدوين شده است يا خير؟ از طرف ديگر اقدامات دستگاه هايي که در اين زمينه ايفاي نقش مي نمايند تا چه اندازه در پيشگيري وکاهش مصرف موادّ مخدر مؤثر است ؟ يکي ديگر از علل انتخاب پيشگيري اجتماعي عدم تناسب نظام کيفري با وظايف محوله به اين نوع در پيشگيري مي باشد، به اين معنا که بار مأموريت هاي اين نظام بي اندازه زياد شده ، در نتيجه کارآيي آن مورد ترديد قرار گرفته است .