چکیده:
آستان قدس رضوی به سبب انتساب به بارگاه ملکوتی ثامنالحجج، حضرت علی بن موسیالرضا (علیه آلاف التحیه و الثناء)، به عنوان مهمترین مرکز مذهبی ایران در جهان اسلام شناخته شده است. نقش مدیران سازمانی در رسیدن به این هدف والا، نقشی بیبدیل و انکارناپذیر است و از ایشان انتظار میرود با بهرهگیری از حداکثر توان خود و ظرفیتهای موجود، به حل چالشها و اصلاح نارساییهای موجود بپردازند. پژوهش حاضر به منظور شناسایی و تبیین شایستگیهای مدیران راهبردی سازمان آستان قدس رضوی جهت تصدی پستهای مدیریتی، گزینش و انتخاب مدیران بر اساس آن و تبیین شاخصهای اولیه ارزیابی، آموزش و توسعه آنها صورت گرفت. بدین منظور چهار سؤال تحقیق مورد بررسی قرار گرفت: 1. شایستگی مدیران راهبردی حرم شامل چه ابعادی است؟ 2. مؤلفههای تشکیلدهنده ابعاد شایستگیهای مدیران راهبردی حرم کدامند؟ 3. آیا مدل استخراجشده از پژوهش، معتبر است؟ 4. اولویتبندی شایستگیهای مدیران راهبردی حرم چگونه است؟ روش تحقیق پژوهش، روش تحقیق ترکیبی است. در بخش کیفی پژوهش با تعدادی از خبرگان و مدیران ستادی حرم مطهر مصاحبه به عمل آمد و برای تحلیل مصاحبهها، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. مدل نهایی در قالب 10 بُعد، شامل (برنامهریزی، سازماندهی، رهبری، بسیج منابع و امکانات، دانش، مهارتهای فنی، تعهدات ایمانی، مهارتهای ارتباطی، مهارتهای درونفردی و مهارتهای ادراکی) و 43 مؤلفه استخراج شد؛ سپس در قسمت کمّی پژوهش جهت سنجش مدل پرسشنامهای بین 98 نفر از مدیران و مسؤولین حرم مطهر رضوی توزیع شد. جهت بررسی روایی، از عاملی تأییدی استفاده شد که مقادیر بهدستآمده بیانگر روایی ابزار بود. همچنین، جهت پایایی ابزار با آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. درنهایت تحلیل دادهها به روش مدل معادلات ساختاری و آزمون رتبهای فریدمن و با استفاده از نرمافزار Smart pls انجام گرفت. نتایج نشان داد تمامی ابعاد و مؤلفههای شایستگیها مورد تأیید است. در مرحله بعد برای اولویتبندی ابعاد و مؤلفههای شایستگیهای مدیران، از روش آزمون فریدمن استفاده شد که ابعاد شایستگی به ترتیب اولویت عبارتند از: تعهدات ایمانی، مهارتهای فنی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، برنامهریزی، مهارتهای ارتباطی، مهارتهای اداراکی، رهبری، دانش و مهارتهای درونفردی.
The present study was conducted to identify and develop the competencies of strategic managers of Astan Quds Razavi Organization for holding managerial positions, selecting managers based on it and explaining the basic indicators of their evaluation, training and development. For this purpose, four research questions were examined: 1- What are the dimensions of the competence of the strategic managers of the shrine? 2- What are the components of the competencies of the strategic managers of the shrine? 3. Is the model extracted from the research valid? 4- What is the prioritization of the competencies of the strategic managers of the shrine? The research method used in this research is a combined research method. In the qualitative part of the research, a number of experts and managers of the holy shrine were interviewed. Content analysis was used. The final model was extracted in 10 dimensions including (planning, organizing, leadership, mobilization of resources and facilities, knowledge, technical skills, faith commitments, communication skills, interpersonal skills and perceptual skills) and 43 components. A questionnaire model was distributed among 98 managers and heads of the holy shrine of Razavi. In order to check the validity, a confirmatory factor was used that the obtained values indicated the validity of the instrument. Also, for instrument reliability, it was confirmed with Crutbach's alpha. Finally, data analysis was performed by structural equation modeling and Friedman's rank test using pls software. The results showed that all dimensions and components of competencies were approved. In the next step, to prioritize the dimensions and components of managers' competencies, the Farid Man test method was used, so that the dimensions of competencies are in order of priority: faith commitments, technical skills, organization, mobilization of resources and facilities, planning, Communication skills, perceptual skills, leadership, knowledge and finally interpersonal skills.
خلاصه ماشینی:
امروزه اما ورود و استفاده مناسب از بازار متحول در جهت منافع سازمانی مستلزم وجود متولیان و مدیران کارآمد منابع انسانی در سطوح مختلف سازمان برای رهبری و هدایت درست منابع است؛ ازجمله نقشهایی مانند حمایتگری کارکنان، ارزیابی و توسعه سرمایههای انسانی، شریک استراتژیک و رهبری منابع انسانی است که درواقع ایفاکردن نقشهای حیاتی در سازمان بازتاب بالایی در موفقیت و پیشبرد اهداف سازمان در شرایط تحولگرایانه دارد که این امر مستلزم مهارتها و شایستگیهای درخور جایگاههای مهم سازمانی است (Yazdanshenas, 2021: 542).
آستان قدس رضوي نيز بهشدت در معرض دگرگونی و تحولات در زمینه سرمایه انسانی و مسئولیتهای اجتماعی قرارگرفته است و در راستاي چشمانداز بيستساله آستان قدس رضوي و مسائلي از اين قبيل، نيازمند وجود مديراني است كه از بيشترين بلوغ با بهترین قابلیتها و شایستگیها جهت اداره امور و مديريت مطلوبتر با هدف افزايش اثربخشي و كارایي سازماني و جلوگيري از هدررفت منابع برخوردار باشند؛ درنتیجه سؤال اصلی پژوهش حاضر عبارت است از: ابعاد و مؤلفههای شایستگیهای مدیران راهبردی حرم چیست؟ مبانی نظری و پیشینه پژوهش شایستگی به مجموعه توانمندیها و مهارتهای شغلی کارکنان گفته میشود که در بهبود فعالیتها و عملکرد بهتر، مؤثر است و عملکرد افراد را تخصصی و اثربخشتر میکند.
الگوی ارزیابی ۳۶۰ درجه، روشی جامع در ارزیابی شایستگیهای مدیران است و این مقاله در یک پژوهش میدانی در اداره کل راهآهن خراسان و با استفاده از یک پرسشنامه معتبر که تأییدیه روایی به روش خبرگی و پایایی به روش ضریب آلفای کرونباخ انجام شد، ۱۲ عنوان شایستگی مدیران که در سه بُعد ویژگی عملکردی، سازمانی و رفتاری طراحی شده است و با استفاده از نظرات ۴ ذینفع «خودارزیابی، نیروهای تحت سرپرستی، مدیران همرده و مافوق» برای ۴۱ نفر از مدیران، مورد ارزیابی قرار گرفت.