چکیده:
هدف اصلی سیاستگذاری مالیاتی، تأمین منابع مالی دولت هاست، اما گاهی شاهد نارساییهای نظام مالیاتی در بعد اجرایی هستیم. آسیبشناسی سیاستگذاری مالیاتی در ایران حاکی از آن است که بیشترین مسایل در این فرایند مربوط به مرحله اجرا است. پرسش اصلی پژوهش پیشرو آن است که عوامل علّی موثر در ضعف اجرای سیاستهای مالیاتی در ایران چیست؟ مشارکتکنندگان پژوهش به شیوه هدفمند انتخاب شدهاند و دادهها با استفاده از مصاحبههای عمیق با 33 نفر از کارشناسان گردآوری شده است. دادههای این پژوهش با استفاده از روش ترکیبی تجزیه و تحلیل شدهاند. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که عدم تمکین مالیاتی در بین مودیان (فرار مالیاتی)، فقدان وجود پایگاه اطلاعات یکپارچه اقتصادی و مالی، عدم دسترسی به اطلاعات اقتصادی مودیان، جابجاییهای متعدد و سیاسی برای مدیران نظام مالیاتی، تعدد آیین نامهها و بخشنامههای مالیاتی و مغایرت با یکدیگر به ترتیب از جمله مهمترین علل ضعف در سیاستگذاری مالیاتی در ایران هستند.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي پژوهش بيانگر آن است که عدم تمکين مالياتي در بين موديان (فرار مالياتي )، فقدان وجود پايگاه اطلاعات يکپارچه اقتصادي و مالي ، عدم دسترسي به اطلاعات اقتصادي موديان ، جابجاييهاي متعدد و سياسي براي مديران نظام مالياتي ، تعدد آيين نامه ها و بخشنامه هاي مالياتي و مغايرت با يکديگر به ترتيب از جمله مهمترين علل ضعف در سياست - گذاري مالياتي در ايران هستند.
واقعيت آن است که در سياست گذاري مالياتي سهم پايين نسبت ماليات به توليد ناخالص داخلي، نسبت پايين ماليات به هزينه هاي جاري دولت ، نسبت پايين ماليات به بودجه عمومي کشور و سرانجام گستردگي معافيت هاي مالياتي و ساير دلايل مربوط ، از نقش ضعيف سياست - هاي مالياتي در اداره امور کشور، تأمين مالي بودجه دولت و همچنين تأثير اندک آن بر سياست - گذاريهاي اقتصادي و اجتماعي حکايت دارد که به نوبه خود بر ضرورت تلاش همه جانبه تمام ارکان اقتصادي و تصميم گيري کشور براي حل مشکلات و چالش هاي نظام مالياتي اشاره دارد.
(ميرزماني و همکاران ،١٣٩٦: ٢١٣) پيشينه پژوهش با وجود اهميت مرحله اجراي سياستگذاري مالياتي، در ارتباط با مسائل مالياتي و ارزيابي و انتخاب راه حل ها، شکاف قابل توجهي در تحقيقات انجام شده در کشورهاي توسعه يافته و درحال توسعه مشاهده ميشود و غالبا هر کدام از محققان مطرح ، سياست گذاري مالياتي را از 1 جنبه يا جنبه هاي خاص مورد ملاحظه قرار داده اند.
براي اين منظور، باهدف سنجش و مقايسه آثار سياست هاي فوق بر صنايع کشور از تکنيک داده - ستانده استفاده شده است و در قالب دو سناريو، اجراي سياست مالياتي موسوم به تجميع عوارض و اجرائي شدن سياست ماليات بر ارزش افزوده ، تلاش شده آثار اين دو روش بر روي صنايع مورد ارزيابي قرارگيرد.