چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان اثربخشی آموزههای قرآنی بر مهارت کنترل استرس در بین نوجوانان دختر با استفاده از آموزههای تلفیقی دینی و روانشناسی است. در این راستا، معانی مختلف استرس، عوامل ایجاد آن و راهکارهای کنترل آن با توجه به آیات قرآن، در مقطع متوسطه اول و مطالب نوین روانشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بوده و جامعه آماری پژوهش شامل 38 نفر از دانشآموزان (19 نفر گروه آزمایش و 19 نفر گروه گواه) مقطع متوسطه اول دبیرستان نرجس شهرستان مهولات بودند که به صورت تصادفی نمونهگیری شدند. ابزار پژوهش تست استرس بک بوده و برای تجزیه و تحلیل دادهها و از نرمافزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد که بین بکارگیری مفاهیم و آموزههای قرآنی و کنترل استرس، اثربخشی مستقیمی وجود دارد. بنابراین، به منظور کاهش مشکلات ناشی از استرس، نیاز به انس بیشتر با آموزههای قرآنی و مفاهیم دینی از طریق آموزش بهتر این مفاهیم به دانشآموزان متوسطه اول احساس میگردد.
The purpose of the present study is to review the effectiveness of Qur’anic lessons on the stress management of female students using a mixture of psychological and religious lessons. In this regard, different meanings of stress, its contributing factors, and management strategies with respect to the Qur’anic verses were analyzed in the lessons of the 1st grade of high school as well as modern psychological books. The research method was semi-experimental and the statistical population consisted of 38 high school students (19 members in the experimental group and 19 members in the control group) who were randomly chosen from Narjes high school of Mahvalat. The research instrument was Beck Anxiety inventory and for data analysis, SPSS was used. The results showed that there is a direct relationship between using Qur’anic concepts and lessons and stress management. Therefore, in order to decrease stress problems, it is needed to have more affinity with Qur’anic lessons and religious concepts through better education of these themes for high school students in the 1st grade.
خلاصه ماشینی:
در اين راستا، معاني مختلف استرس ، عوامل ايجاد آن و راهکارهاي کنترل آن با توجه به آيات قرآن ، در مقطع متوسطه اول و مطالب نوين روانشناسي مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است .
در راستاي هدف اصلي، اين پژوهش به دنبال پاسخ به پرسش هاي اساسي زير است : ۱- آياتي که بر تقويت ايمان و باور، ياد خدا، نماز، توکل بر خدا، به عنوان عوامل برطرف کردن استرس دلالت دارند، کدامند و اثربخشي اين آيات با مهارت کنترل استرس چگونه است ؟ ۲- آياتي که بر رزاقيت الهي، صبر، روابط اجتماعي سالم ، به عنوان عوامل رفع استرس دلالت دارند کدامند و چه تأثيري بر کنترل استرس دارند؟ ۳- چگونه ميتوان با تبيين اين آيات ، استرس را در اين سن خاص براي دانش آموزان کنترل کرد؟ ۴- آيا اثربخشي مفاهيم قرآني با مطالب نوين روان شناسي تأييد ميشود؟ ١-٢.
اثربخشي آيات نماز، در برطرف کردن استرس پژوهش هاي بسياري درباره تأثير نماز و کاهش استرس صورت گرفته که از جمله ميتوان به نظريه تيلور١ (۱۹۸۸) اشاره کرد که بيان ميدارد، که رفتارهاي مذهبي همچون نماز خواندن ممکن است ، از طريق تشويق در جهت ايجاد ديدگاه مثبت نسبت به شرايط موجود و بيرون کشيدن فرد از يک بحران مأيوس کننده که بر روي آنها تسلط چنداني هم ندارد، سبب فراهم ساختن يک نوع آرامش دروني گردد (سجاديان و اکرمي، ۱۳۸۵، ص ۷۰-۵۱).
نتايج پژوهش ثابت کرد که اثربخشي مفاهيم قرآني با مطالب نوين روان شناسي تأييد شده است و به کارگيري مضامين و مفاهيم آيات در زندگي، کاهش و کنترل استرس را نشان ميدهد.