چکیده:
با توجه به توسعۀ تجارت الکترونیکی و انجام بخش اعظمِ فعالیتهای روزانۀ اشخاص در فضای مجازی، امروزه روشهای برخط حل اختلاف توانسته است جایگاه قابل قبولی را پیدا کند. یکی از ابهاماتی که در مورد روشهای برخط حل اختلاف وجود دارد، تعیین مقر است. اصولاً تصمیمگیری در خصوص بسیاری از مسائل مهم در فرایند رسیدگی به دعوا، از طریق رجوع به مقررات قانونی مقرّ حل اختلاف صورت میگیرد، اما به دلیل نبود مکانهای مرتبط در روشهای برخط حل اختلاف، نحوۀ تعیین مقر، محل تردید است. در پژوهش حاضر مطالب یادشده به این شرح مورد بررسی قرار گرفته است: «رویکرد مکانزدایی از روشهای برخط حل اختلاف»، «تعیین مقر در میانجیگری برخط»، «تعیین مقر در داوری برخط» و «تعیین مقر در مذاکرۀ برخط». در نهایت، نگارندگان مقالۀ حاضر به این نتیجه دست یافتهاند که حسب اصل مکانزدایی، در صورت انتخاب مقر از سوی طرفین حل اختلاف برخط، مقر انتخابی ملاک است. در صورت عدم انتخاب مقر از جانب طرفین دعوا در داوری برخط، معیارهای مناسب بودن مقر از لحاظ حقوقی، قانون شکلی حاکم و دادگاه صالح انتخابی میتوانند جهت تعیین مقر استفاده شوند، اما در میانجیگری برخط و مذاکرۀ برخط به دلیل فقدان اثر حقوقی، تعیین مقرّ حل اختلافِ برخط ضرورتی ندارد.
Due to the development of e-commerce and performing a large part of the activities of people in cyberspace, today online dispute resolution methods have been able to find an acceptable position. The determination of seat is one of the ambiguities about online dispute resolution methods. In principle, many important issues in the hearings process are decided by reference to the legal provisions of the seat of dispute resolution, but due to the lack of relevant locations in the online dispute resolution methods, determination method of the seat of the dispute is questionable. The present study has examined the following issues as follows: "Delocalization approach in online dispute resolution methods", "The determination of seat in online mediation", "The determination of seat in online arbitration" and "The determination of seat in online negotiation". Finally, the present article concludes that according to the principle of delocalization, if the seat is chosen by the parties in the online dispute resolution, the same intention of parties is valid and final. In the case of non-selection of the seat by the parties, in online arbitration, the criteria of legal relevance of the seat, the applicable formal law and the competent court can be used to determine the seat, but in online mediation and online negotiation due to lack of legal effect, it is not necessary to determine the seat of online dispute resolution.
خلاصه ماشینی:
٦. فيض الله جعفري، جايگاه مقر در داوري تجاري بين المللي، رسالۀ دکتري حقوق خصوصي، دانشگاه شهيد بهشتي (١٣٨٩)، ص ٣٢؛ Alexander Bělohlávek, “Importance of the Seat of Arbitration in International Arbitration: Delocalization and Denationalization of Arbitration as an Outdated Myth”, ASA Bulletin, Vol. 31, Issue 2 (2013), p.
حتي به اعتقاد برخي نويسندگان ١٤، پذيرش نظريۀ مکان زدايي مطلق در روش هاي برخط حل اختلاف ، آسان تر است ؛ زيرا به سبب عدم برگزاري فرايند رسيدگي به دعوا به صورت فيزيکي، روش حل اختلاف به نظام حقوقي هيچ کشور و مکان فيزيکي مرتبط نيست و زماني که هيچ کشوري با فرايند حل اختلاف مرتبط نباشد، به راحتي نميتوان مقر انتخابي طرفين را زير سؤال برد و به دليل نبود جلسات رسيدگي و مقر با مفهوم سنتي، ارتباطي ميان فرايند دعوا و مقررات کشورهاي يادشده وجود 15 ندارد که ترديدي در خصوص امکان اعمال اين مقررات ايجاد کند.
در اين صورت ، مقام رسيدگيکننده به دعوا ميتواند مقر را خود انتخاب نمايد، اما با توجه به اجراي فرايند دعوا به صورت غيرفيزيکي و عدم ارتباط آن به نظام حقوقي کشوري خاص ، معيار انتخابي از سوي مقام يادشده براي تعيين مقر حل اختلاف ، محل ترديد و سؤال خواهد بود که موضوع يادشده در خصوص برخي روش هاي برخط حل اختلاف بررسي ميشود که تعيين مقر در روش هاي حل اختلاف داراي آثار حقوقي است .