چکیده:
جشنها در تقویم ایران باستان از پرتکرارترین مراسمها هستند که با مطالعه و تحلیل آنها، میتوان به فرهنگ و نوع نگاه مردمان این دوران نسبت به مسایل پی برد. یکی از مسائل مهم در مطالعه جشنهای ایرانی، پژوهش در باب دلایل ماندگاری آنها در طول زمان است و اینکه انسان به چه علت به برگزاری این رسم رغبت داشته و نسبت به آن پایبند بوده است. اقتصاد به عنوان یکی از مهمترین دغدغههای انسان باستان، مبحثی است که میتواند دلیلی بر بزرگداشت شب یلدا و جشن سده باشد. این پژوهش با هدف تحلیل تاثیر اقتصاد بر جشنهای ایرانی به مطالعه دو جشن شب یلدا و سده میپردازد. سوال این پژوهش این است که امر اقتصاد و تلاش برای بقاء در زندگی انسان کشاورز، تا چه حد در بزرگداشت شب یلدا و جشن سده تاثیر داشته است؟ پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت، کاربردی بوده و جمعآوری دادهها با روش گردآوری کتابخانهای و تحلیل با روش کیفی و رویکرد واقعگرایانه صورت میپذیرد. این پژوهش نشان میدهد که خورشید و آتش نزد ایرانیان باستان مقامی والا داشته و مقدس بودهاند. خورشید جنبه حیاتبخشی داشته و باعث باروری گیاهان و زمین شده و آتش نیز سرما و تاریکی را که از اعمال اهریمن هستند، از بین میبرد. هم خورشید و هم آتش با اعمال خود به کشاورزی رونق میبخشند و به بقاء زندگی انسان کشاورز مدد میرسانند. پس بزرگداشت هر دو جشن تاثیر مستقیم بر اقتصاد و بقاء زندگی انسان کشاورز دارد.
Celebrations are one of the most common ceremonies in the history of ancient Iran. By studying it and analysing it, we can understand the culture and how to deal with the problems of the people of our time. One of the important issues in the study of Iranian holidays is the study of the reasons for their persistence over time and why people wanted to hold this custom and adhere to it. Economics, as one of the most important concerns of the ancient man, is a subject which may be a reason to honor the Yalda night and commemorate the century. The purpose of this research is to study the impact of economics on Iranian celebrations by studying the Yalda and Sedeh celebrations. The question of this research is to what extent the issue of the economy and trying to survive in the farmer’s life had an effect of holding the Yalda night and the celebration of the century. The current research is applied by nature and data collection was done by the library method and analysis was done with the qualitative method and realistic approach. This research shows that the sun and fire were high-ranking among ancient Iranians and were sacred. The sun has the appearance of life and fertilizes plants and earth, and fire also destroys the cold and darkness which is the work of Satan. The sun and fire by their actions give prosperity to agriculture and help the survival of the farmer’s life. As a result, holding both festivals has a direct impact on the economy and the livelihood of the farmer.
خلاصه ماشینی:
يکي از مسائل مهم در مطالعه جشن هاي ايراني، پژوهش در باب دلايل ماندگاري آن ها در طول زمان است و اينکه انسان به چه علت به برگزاري اين رسم رغبت داشته و نسبت به آن پايبند بوده است .
اقتصاد به عنوان يکي از مهم ترين دغدغه هاي انسان باستان ، مبحثي است که ميتواند دليلي بر بزرگداشت شب يلدا و جشن سده باشد.
سوال اين پژوهش اين است که امر اقتصاد و تلاش براي بقاء در زندگي انسان کشاورز، تا چه حد در بزرگداشت شب يلدا و جشن سده تاثير داشته است ؟ پژوهش حاضر از لحاظ ماهيت ، کاربردي بوده و جمع آوري داده ها با روش گردآوري کتابخانه اي و تحليل با روش کيفي و رويکرد واقع گرايانه صورت ميپذيرد.
The quesion of this research is to what extent the issue of the economy and trying to survive in the farmer’s life had an efect of holding the Yalda night and the celebration of the century.
جشن هاي ايراني، آيين هايي به جا مانده از دوران ايران باستان هستند که برخي از آن ها در گذر زمان فراموش شده و برخي مانند نوروز، يلدا و چهارشنبه سوري تا به امروز به حيات خويش ادامه داده اند.
اين روز خورشيد است ، روز مهر است و نزد ايرانيان ، به ويژه مهرآيين ها بسي گرامي بود ِ و بزرگ ترين جشن ، يعني جشن تولد مهر يا خورشيد به شمار ميرفت که آغاز سال محسوب ميشد» (رضي، ١٣٩١: ٧٦).