چکیده:
خانواده در زمانهای مختلف و جغرافیای گوناگون، معنایی منحصربهفرد داشته که بعضاً در طول زمان، دچار تغییر و تطوّراتی شده است. لذا تبیین ساختار و مفهوم خانوادة معیار و همچنین خانوادههای نوظهور و منحرف از معیار، حائز اهمیّت فراوانی میباشد. پیدایش خانوادههایی با ساختارهای متفاوت مانند همباشی، خانوادة همجنس، ازدواج با خود، ازدواج با اشیا، ازدواج با حیوانات و همچنین خانوادة تکوالد، که از آنها با عنوان خانوادههای نوظهور و نامتعارف یاد میشود، یکی از چالشهای خانواده در دنیای امروزی است. بررسیهای صورتگرفته نشانگر آن است که تعریف جامعی که خانوادة مطلوب اسلامی ـ ایرانی را در نظام حقوقی ایران تبیین نماید، وجود ندارد و همین خلأ موجب مصادرة این ساختار برای اهداف مورد نظر شده است. مقالة حاضر در نظر دارد ضمن بررسی ساختار و مفهوم خانوادة معیار در دو نظام حقوقی ایران و آمریکا، با رویکردی آماری به تبیین ساختار، مفهوم و مصادیق خانوادههای نوظهور، بالأخص در ایالات متحدة آمریکا بپردازد. این تحقیق از نظر روش، از نوع اسنادی ـ کتابخانهای و از حیث هدف، بنیادی ـ کاربردی است. یافتههای این تحقیق نشان داد که خلأ جدّی در تبیین خانوادة معیار در قوانین ایران وجود دارد. در مباحث فقه اسلامی و رهنمودهای ژرف مقام معظم رهبری، مؤلّفههای بسیاری برای خانوادة معیار در قالب اصول حاکم بر خانواده معرفی شده است؛ لیکن این مؤلّفهها در اسناد بالادستی و قوانین اجرایی کشور جایگاهی ندارد. از سوی دیگر، تمامی قوانین خانوادة آمریکا، چه در سطح فدرال و چه در سطح ایالتها، اگرچه بهلحاظ کمّی، حجم بالایی دارد، بهلحاظ محتوایی، با رویکرد اومانیستی و بدون در نظر گرفتن ارزشهای انسانی میباشد. این قوانین تا جایی پیش رفته است که در بسیاری از ایالتهای آمریکا، خانوادة همجنس و دیگر اقسام خانوادههای نوظهور به رسمیّت شناخته شدهاند و اعضای آنها حقوق قانونی دارند.
The family has a unique meaning at different times, which has sometimes changed and evolved over time. Therefore, explaining the structure and concept of standard family and new emerging families, as well as families that deviate from the standard, is very important. The emergence of families with different structures such as cohabitation, same-sex family, self-marriage, object marriage, animal marriage, as well as single-parent families, which referred to as new emerging and unusual families, is one of the family challenges in today’s world. The studies show that there is no comprehensive definition, which explains the desired Iranian Islamic family in the Iranian legal system and this vacancy has been led to the confiscation of this structure for the intended purposes. The present article intends to examine the structure and concept of standard family with a statistical approach in Iran and the United States of America legal systems, to explain the structure, concept and examples of new emerging families, especially in the United States. This research is library-documentary in terms of method and fundamental-applied in terms of purpose. The findings of this study showed that there is a serious gap in explaining the standard family in Iranian law. In the discussions of Islamic jurisprudence and significant guidelines of Supreme Leader, many components have been introduced for the standard family in terms of the principles governing the family, but these components have no place in the upstream documents and Iran executive laws. On the other hand, although all American family laws, both at the federal and state levels, have a high volume in terms of quantity, but in terms of content, they are with a humanistic approach and without considering human values. The same-sex family and other new emerging families are recognized in the laws of many US states and their members have legal rights.
خلاصه ماشینی:
قانون اساسی ایالت کالیفرنیا در اصلاحیة دوازدهم (آخرین نسخه) قانون اساسی ایالت کالیفرنیا مصوّب 6 نوامبر سال 2018 میلادی، 13 مرتبه واژة «خانواده» آورده شده، ولی در آن، هیچ تعریف مشخّصی از خانواده ارائه نگردیده است (The California State Legislature, 2019-2020).
جدول شمارة 2؛ ساختار خانواده در آمریکا از حیث نوع خانواده در سالهای مختلف )به تصویرصفحه رجوع شود) در آخرین نسخة قانون موضوعة ایالت فلوریدا مصوّب سال 2021 میلادی، صرفاً تعریفی تلویحی از خانوادة تکوالد در عنوان 48 فصل 1002 بخش 81 بند 14 قسمت «a» بدین صورت ارائه شده است: «خانوادة تکوالد که در آن یک والد با فرزند خود زندگی میکند و شاغل در فعالیتهای آموزشی است، واجد شرایط برای حداقل 20 ساعت کار در هفته میباشد» (The Florida Senate, 2021a).
جدول شمارة 3؛ همباشی در بین زنان و مردان 15 تا 44 ساله در آمریکا در سالهای مختلف سال/ دورة زمانی جنسیّت مرد (%) زن (%) 1982 0/3 1995 0/7 2002 2/9 0/9 2010- 2006 2/12 2/11 2015- 2011 3/13 7/14 2017- 2015 9/11 2/13 2019- 2017 0/12 9/13 در آخرین نسخة قانون موضوعة ایالت تگزاس در «کد خانواده» (یا همان قانون خانواده)، هیچ اشارهای به همباشی نشده و صرفاً قانونگذار به «پیوند مدنی» اشاره کرده است (Texas Legislature Online, 2022, P.
در قوانین ایران، تعریفی از خانوادة معیار ارائه نشده و تنها به ذکر مواردی از قبیل حقوق و تکالیف اعضای خانواده بسنده شده که این بهعنوان یک خلأ قانونی مطرح است.