چکیده:
ﺗﺤﻮﻻت ﺑﯿﺪاری اﺳﻼﻣﯽ و رﻗﺎﺑﺖﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪای ﻣﻮﺟﺐ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ و ﻋﺮب ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﯾﮋه ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺳﻠﻔﯽ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. در ﻣﯿﺎن اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺟﻬﺎن، ﺳﻠﻔﯽﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﻣﺬﻫﺒﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺳﻠﻔﯽ در ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ از آﻣﻮزهﻫﺎی وﻫّﺎﺑﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ، ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎﻫﯿﺖ وﻫﺎﺑﯿﺖ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻠﻔﯽﮔﺮی و ﺣﺪود آن را ﺷﻨﺎﺧﺖ. اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﺬﻫﺒﯽ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻓﺮاز و ﻓﺮودﻫﺎﺋﯽ داﺷﺘﻪ و ﺣﺘﯽ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﻫﻢ ﺳﺮﮐﻮب ﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، ﺑﺎ ﺗﻼش ﻫﺎی اﯾﻦ ﮔﺮوه و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﺎی دوﻟﺖ ﺳﻌﻮدی، ﻧﻔﻮذ ﮔﺴﺘﺮده ای ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﯿﻄﺮه ﺑﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺳﻠﻔﯽ ﮔﺮی و ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
خلاصه ماشینی:
) مکتبی به نام سلفی در تاریخ وجود نداشته است و ایشان مؤسس مکتب سلفیه است؛ اما از آن جهت که برداشتها و تفاسیر جدید خود را به نام سَلَف (پیشینیان) مطرح کرده است، برای بسیاری از اهل سنت این امر موجب اشتباه گشته و فکر می کنند سلفی گری که ابن تیمیه و طرفداران وی ادعا می کنند، ریشه در صدر اسلام داشته است.
معنی اصطلاحی سلف، در بدعتی ریشه دارد که ابن تیمیه در قرن هفتم ایجاد کرد و در معنایی کلمه سلف را به کار برد که تا آن زمان، دانشمندان اسلامی چنین معنایی را ارائه نکرده بودند و بقیه سلفیان بعد از او، گسترش منابع تشریع به صحابه، تابعین و تابعینِ تابعین بوده است.
وی تا جایی پیش می رود که می گوید احکام الهی از سه راه ثابت می شود: کتاب خدا، سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و آنچه نخستین مسلمانان به آن عمل کرده اند؛ و تمسک به غیر از این اصول سه گانه برای اثبات احکام شرعی، جایز نمی باشد.
ابن تیمیه سه برداشت و تفسیر جدید، اما غلط از مفاهیم دینی داشت که هر سه موضوع باعث تحریم عده ای شده و مسلمانان را به کفر و شرک متهم کرده اند و هزینه های زیادی به جهان اسلام تحمیل می کنند که عبارتند از: 1- تغییر در مفهوم سلف و مقید کردن آن به سه نسل اول؛ 2- توسعه در مفهوم عبادت و مشرک دانستن همه مسلمانان؛ 3- تغییر در مفهوم و معنای اجتهاد نزد اهل سنت و حرام دانستن تقلید از ائمه اربعه که باعث شده است افرادی مثل زرقاوی و ابوبکر البغدادی خود را مجتهد مطلق بدانند.