چکیده:
با اهتمام به کشورگشایی و توسعه قلمرو جغرافیایی در پی رحلت پیامبراکرم (ص)، عدلمداری به عنوان هدف اصلی حرکت انسانساز اسلام، به محاق فراموشی سپرده شد. هرچند قیام معطوف به احیای این هدف والا، توسط اباعبداللهالحسین (ع)، تکانهای سخت بر اذهان خفته مسلمین وارد ساخت؛ اما جریان انحرافی پس از رحلت رسول الله (ص)، آن قدر عمیق گشته بود که ضرورت تداوم این تلاشهای مستمر، در راستای تبیین هدف بلند انقلاب نبوی را دو چندان نموده بود، تا مبادا آرمانشهر موعود در تعالیم نبی اکرم (ص)، شکل آرمانی و خیالی به خود گرفته و در نتیجه، تحققناپذیر جلوهگر شود. این پژوهش میکوشد تا این سوال که «مشی به ظاهر متفاوت و معطوف به مدارای امام سجاد (ع) نسبت به پدر شهید خود، در قبال اوضاع سیاسی ـــ اجتماعی و نیز نحوه عملکرد ایشان در جهاد تبیین آموزههای اسلامی، چگونه توانست در صیانت از آرمانشهر نبوی موثر واقع شود؟» را پاسخ دهد. نتیجه این پژوهش نشان داد، حضرتش با اتخاذ شیوهای دو سویه، بر آن شد تا از یک طرف با برانگیختن احساسات مدعیان مسلمانی، آنان را به عظمت فاجعه انحراف از مسیر مکتب نبوی آشنا سازد؛ از طرف دیگر، آن حضرت با اقدامات جهادگونه خود، به منظور تبیین آموزههای ناب اسلامی، مانع از آن گردد که آرمانشهر موعود در تعالیم نبی اکرم (ص)، شکل آرمانی و خیالی پیدا کند و در نتیجه، غیر واقعی قلمداد شود.
In this study, in response to the question that the seemingly different policy and focused on the tolerance of Imam Sajjad (AS) towards his martyr father in the face of socio-political situation and how he interacts with his contemporary protest social movements can be analyzed? "Imam Sajjad (AS), realizing the danger of the gradual decline of the components focused on perfectionism during the movement of his great ancestor, by explaining the achievements of this great movement, protected the prophetic utopia by using jihad of explanation in different angles"; The result of this research showed that by adopting a two-pronged tactic, his Imam, on the one hand, by arousing the feelings of Muslim claimants, introduced them to the greatness of the catastrophe of deviation from the pure path of his noble ancestor and prevented it through jihad to explain pure Islamic teachings. That the promised utopia in the teachings of the Holy Prophet (PBUH) has taken an ideal and imaginary form and as a result is considered unreal.