چکیده:
طبق ادله، چنانچه تداوم رابطه زوجیت، به تضییع حق، ضرر و عسر و حرج برای زن منتهی شود، حکم طلاق، قرار داده شده است. اسلام با حکم رجوع بعد از طلاق و قراردادن دوره عدّه، به زوجین فرصت میدهد درباره خود، فرزندان و ... بیاندیشند و نسبت به جدایی یا تداوم رابطه زوجیت تصمیم بگیرند. درباره ماهیت رجعت در طلاق، دو دیدگاه ارائه شده است: دیدگاهی آن را حق زوج تلقی کرده که مشخصه دائمی حق، قابلیت اسقاط است و نظری دیگر، آن را حکم شرعی جواز به شمار میآورد که قابل اسقاط و صلح و هبه و مانند آن نیست و هرکدام برای نظر خویش، دلایلی ارائه نمودهاند. ازآنجاکه این مسئله در موضوعات خانوادگی دارای اثر حقوقی و واجد جنبههای کاربردی است، لازم است با ارائه توصیفی درست، مبانی و ادله فقهی و حقوقی آن تحلیل شود و مبتنی بر استناد و استدلال، نظر نهایی مساعد نظم خانواده، استنباط گردد. بنابراین در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و به روش توصیفی - تحلیلی و استنباطی به این پرسشهای مهم پرداخته شده است که ماهیت رجوع در طلاق رجعی چیست؟ ادله اثباتی آن چگونه تقریر و تبیین میشود؟ و آثار کاربردی آن در نظام حقوقی چه میباشد؟ در بررسی گزارشهای توصیفی و نیز ادله قرآنی، روایی، قواعد اصولی، آراء فقهی و مناسبت و حفظ مصالح خانواده، این نتیجه اخذ شده است که ماهیت رجوع، حقی برای زوج است و میتوان آن را در چارچوب امتیازات حق قابل اسقاط، نقل و انتقال، تعویض و تقویم، صلح و هبه و... مورد سنجش و ارزیابی قرار داد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و به روش توصیفی - تحلیلی و استنباطی به این پرسشهای مهم پرداخته شده است که ماهیت رجوع در طلاق رجعی چیست؟ ادله اثباتی آن چگونه تقریر و تبیین میشود؟ و آثار کاربردی آن در نظام حقوقی چه میباشد؟ در بررسی گزارشهای توصیفی و نیز ادله قرآنی، روایی، قواعد اصولی، آراء فقهی و مناسبت و حفظ مصالح خانواده، این نتیجه اخذ شده است که ماهیت رجوع، حقی برای زوج است و میتوان آن را در چارچوب امتیازات حق قابل اسقاط، نقل و انتقال، تعویض و تقویم، صلح و هبه و...
اما دلایل حلی و اثباتی که میتوان در این جهت ارائه داد، به شرح زیر است: الف) آیات قرآنی: مستفاد از برخی آیات قرآن، رجوع، حق زوج در طلاق رجعی است و جمله: «ان ارادوا اصلاحا» (بقره:28)، بیانگر هدف و نیت از رجوع است که باید به نیت اصلاح باشد و مستلزم ضرر برای زوجه نباشد (مکارم شیرازی، 1421، ج2، ص145 و شریعت اصفهانی، 1398، ص224) و از سویی مؤید این معنا، آیات مرتبط به این موضوع است و از آنجاکه اصل مسئله رجوع، عرفی و از حقوق است، سیاق و ظهور آیات، همان حق عرفی را با قیودی تایید و امضا میکند.
4. تحلیل ماهیت طلاق رجعی در فقه امامیه در این خصوص، دو دیدگاه وجود دارد: الف) برخی فقها قائل هستند که مطلقه رجعیه، زوجه حقیقی است و تمام آثار زوجیت در مدت عده نیز بر او بار میشود.