چکیده:
وجود بازیگران دولتی، غیردولتی و فرامنطقهای در غالب مرزهای ج.ا.ایران، نقش بازدارندگی-امنیتی مرز را نسبت به نقش ارتباطی- اقتصادی پررنگتر نموده است. بیتردید، تأمین امنیت مرز در چنین وضعیتی، نیازمند الگویی راهبردی برای مرزبانی است تا بر اساس آن بتوان راهبردهای مناسب را تدوین و اقدامات اجرایی را برنامهریزی نمود. با وجود متغیرهای مختلف برای الگوی راهبردی مرزبانی، این تحقیق به دنبال مطالعه دو حوزه راهبردی ماهیت مرزبانی و تابعیت مرزبانی است.ایجاد زیرساخت برای افزایش بهرهوری سازوکار مرزبانی برای برقراری و حفظ امنیت مرزی بخشی از اهمیت تحقیق است و تداخل در استیفای حقوق مرزی کشور و اتباع آن و پراکندگی تصمیمگیری روابط مرزی با کشورهای همسایه نیز قسمتی از ضرورت انجام تحقیق را شکل داد. برای توصیف مبانی نظری، از جامعه اسنادی و برای تعیین متغیرها و روابط آنها از روش همبستگی، نظرات جامعه خبرگی، پیمایش و معادلات ساختاری به صورت آمیخته اکتشافی استفاده شد.مطابق شبه الگوی بهدست آمده، از آنجا که محیط عملیاتی در عمده مرزهای ج.ا.ایران دارای ویژگیهایی است که بکارگیری اقتضایی ابزار، اقدامات و رویکرد توامان نظامی و انتظامی را تحمیل مینماید؛ ماهیت مرزبانی، تلفیقی از ماهیت نظامی و انتظامی و بهترین تابعیت آن، ذیل سازمان انتظامی دانسته شده است.
The presence of governmental, non-governmental and trans-regional agents in the majority of the I.R. Iran's borderguarding has highlighted the role deterrence-security than the role of communication-economy of the borders. Undoubtedly, ensuring border security in such situations requires a strategic model for border guarding, based on which appropriate strategies can be formulated and executive actions can be planned. Despite the different variables for the strategic model of border, this reaserch seeks to study the two strategic areas of border substance and border subordination.Developing infrastructures to increase the productivity of the border mechanism to establish and maintain border security is a part of the importance of the research, and interference in the enforcement of border rights of the country and its citizens and the dispersion of decision-making border relations with neighboring countries also formed part of the research need. To describe the theoretical foundations, the documentary community was used and to determine the variables and their relationships, the method of correlation, expert community views, survey and structural equations were used in an exploratory mix.According to the obtained pseudo-model, since the operational environment in the main borders of the Islamic Republic of Iran has features that impose the contingent use of tools, measures and approach of both military and law enforcement; The nature of the border is a combination of military and law enforcement nature, and its best allegianceis considered under the law enforcement organization.
خلاصه ماشینی:
در مدل اخير، کنترل و اداره مرزها و مناطق مرزي به علت وجود فضاي تهديد ، به عهده نيروهاي مسلح است و منطقه جدار مرز به لايه هاي امنيتي تقسيم ميشود: محدوده قرمز(امنيتي- انتظامي): اين محدوده از نقطه صفر نوار مرزي شروع و با توجه به ويژگيهاي جغرافيائي امنيتي تا عمق مشخصي به داخل کشور ادامه مييابد.
براي گويه هاي: ٢) تحت تابعيت رئيس جمهور٤) تحت تابعيت وزير امور خارجه ٥) تحت تابعيت وزير اطلاعات ٦) تحت تابعيت وزير راه و شهرسازي٧) تحت تابعيت وزير اقتصاد و دارايي٨) تحت تابعيت سازمان يا اداره کل يک وزارتخانه با ذکر سازمان يا اداره پيشنهادي، با توجه به درصد پاسخگويي بيشتر در گروه اول (کمتر از ٣) پاسخگويان تائيد کرده اند که ارتباط اين ٦ گويه با مؤلفه دستگاه غيرنظامي بعد تابعيت مرزباني در سطح کم و خيلي کم بوده است .
براي گويه هاي: ٣) تحت تابعيت اجا-به عنوان معاونت مستقل ٥) تحت تابعيت اجا-به عنوان معاونت در نيروي متناظر٦) تحت تابعيت سپاه -به عنوان معاونت مستقل ٧) تحت تابعيت سپاه -به عنوان نيروي مستقل ٨) تحت تابعيت سپاه -به عنوان معاونت در نيروي متناظر٩) تحت تابعيت وزارت دفاع -به عنوان معاونت مستقل ١٠) تحت تابعيت وزارت دفاع -به عنوان سازمان مستقل ، با توجه به درصد پاسخگويي بيشتر در گروه اول (کمتر از٣) پاسخگويان تائيد کرده اند که ارتباط اين ٧ گويه با بعد سازمان نظامي حوزه تابعيت مرزباني در سطح کم و خيلي کم بوده است .
با توجه به درصد پاسخگويي بيشتر در گروه دوم (بيشتر از ٣) پاسخگويان تائيد کرده اند ارتباط اين گويه با بعد سازمان انتظامي حوزه تابعيت مرزباني در سطح زياد و خيلي زياد بوده است .