چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تحلیل سازوکار خودمهارگری در سازگاری زوجین بر اساس منابع اسلامی انجام شد. با توجه به اینکه مفهوم تقوا، دارای بیشترین قرابت با متغیر خودمهارگری بود؛ مولفههای خودمهارگری در منابع اسلامی با محوریت مفهوم تقوا که قبلا در پژوهشهای صورت گرفته استخراج شده بودند، در سه حیطه شناختی، عاطفی و رفتاری محور کار قرار گرفتند. در این تحقیق، حیطه شناختی خودمهارگری شامل مولفههای «ایمان به جهان آخرت»، «خودنظارتگری» و «عبرت از تجربههای گذشته» بوده و حیطه عاطفی شامل مولفههای «ترس از نافرمانی خدا»، «امید به پاداش اخروی» و «توجه به خدا و نظارت او بر اعمال فرد حضور»، «محبت به خدا» و «کرامت نفس» بوده است و حیطهی رفتاری خودمهارگری نیز شامل مولفههای «مهارت کنترل رفتارهای کلامی در خانواده»، «پرهیز از ارضاء ناصحیح نیازهای جنسی» و «پرهیز از نگاه حرام» میباشد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، بهصورت کتابخانهای میباشد که با بررسی منابع اسنادی و نوشتاری و با جمعآوری مطالب مورد نیاز از میان آیات و روایات، به تجزیه و تحلیل دادهها به شیوه توصیفی تحلیلی پرداخته است که بر اساس آن، هر کدام از مولفههای نامبرده شده بعد از بررسی ارتباط آنها با مفهوم تقوا، به بررسی رابطه و تاثیر آنها در سازگاری زوجین در سطح خانواده پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش های متعددی در زمینه خودمهارگری و نیز رابطه آن با مفاهیم دیگر از جمله حوزه خانواده ، بر اساس منابع اسلامی صورت گرفته است که هر کدام از منظری، به تبیین آن پرداخته اند که در این میان ، میتوان اشاره کرد به آثاری مانند «بررسی رابطه انتظار از ازدواج و تحمل پریشانی با سازگاری زناشویی» (طاهری، زهرا و محوریشیرازی، مجید، ١٣٩٨).
در مورد نقش این مؤلفه در سازگاری زوجین باید گفت ؛ وقتی انسان به این باور برسد که غیر از این دنیا، سرای دیگری نیز در پیش دارد و در محضر کسی روزگار میگذراند که از تمام اسرار درونی او آگاه است ؛ این اعتقاد او را به سوی رعایت ارزش های اخلاقی در همۀ زمینه ها از جمله در ارتباط با همسر و وفاداری نسبت به او وامیدارد، که در این نگاه ، تلاش انسان برای راحتی و آرامش همسر، حفظ و نگهبانی کانون گرم خانواده ، صبر بر اخلاق همسر و تحمل رنج فرزند، همگی به مثابه مجاهدت در راه خدا، برای تعالی وجود و سعادت ابدی است که در پرتو ازدواج حاصل میشود (موسائیپور، ١٣٩٨).
در مورد نقش این مؤلفه در سازگاری زوجین باید گفت ؛ که بر اساس روایات معصومین (علیهم السلام )، برای بعضی از امور از جمله صبر بر بد اخلاقی همسر و خدمت به او که موجب استحکام خانواده و سازگاری میشود، پاداش های بزرگی در نظر گرفته شده است ؛ به عنوان نمونه ، از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده است که خداوند عذاب قبرِ زنانی که غیرت ورزی و بداخلاقی همسر خود را تحمل کرده و مهریه خود را نیز میبخشند، برمیدارد، آنها را با حضرت زهرا (س ) محشور میکند و ثواب هزار شهید را نیز به آنان میدهد (حرعاملی، ١٣٧٣، ج ١٥، ص ٣٧).