چکیده:
شرم بدنیِ زنانه احساس یا حالتی عاطفی است که سوژۀ مؤنث در مراودههای اجتماعی تجربه میکند. این احساس در جامعۀ مصرفیِ معاصر بهشکلی فزاینده تشدید می-شود. قصد این جستار مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ شرم بدنی زنان در سه فضای جمعی «عروسی»، «گروههای مختلط کوهنوردی» و «پاتریهای خصوصی» است. نتایج تحلیل مصاحبههای عمیق با این سوژهها نشان میدهد که شرایط و زمینههای اثرگذاری مثل رسانهها، ابژهشدن بدن زنانه، نگاه خیرۀ دیگری، موقعیت فرودست زنان و کارکردهای جسم زنانه بیشترین نقش را در شکلگیری احساس شرم بدنی نزد آنها دارد. شکلگیری و تشدید این احساس در آنها واجد آثار و پیامدهایی در زندگی شخصی و اجتماعی است که از آن جمله میتوان به درونی-سازی ویژگیهای جنس دوم، کنارهگیری از برخی فضاها و فعالیتها، استفاده از شرم بدنی برای پاسداشت حریم شخصی، نداشتن اعتمادبهنَفس در پذیرش مسؤلیتها و خودسانسوری و زدن نقاب به چهره اشاره کرد. زنان برای مدیریت شرم بدنی به اتخاذ استراتژیهایی روی میآورند که عمدهترین آنها عبارتند از: تلاش برای پنهانکردن نقصهای بدنی، نمایش جذابیتهای جسمانی و رفتاری، والایش امیال جسمی و طرد قواعد مردانه. میتوان اینگونه استنتاج کرد که شرم بدنی در زمانۀ حاضر در متن مواجهۀ ناگزیر زنان با فرهنگ مصرفیای پدید میآید که هنوز مردسالار است.
Female body shame is a feeling or an emotional state that female subject experiences in social interactions. This feeling is increasingly intensified in the contemporary consumer society. This paper attempts to study phenomenologically women’s experiences of body shame in three collective spaces : weddings, mixed climbing groups, private patrimonies. The findings show that female body shame is formed mostly due to conditions and factors such as media, objectification of the female body, the gaze of the male other, the subordinate position of women, and the specific functions of the female body. Moreover, the formation and intensification of this feeling among women has effects and consequences such as the internalization of the characteristics of second sex, withdrawal from some spaces and activities, using body shame as a tool to protect privacy, lack of self-confidence in accepting responsibilities and self-censorship and masking. In order to manage body shame, women choose strategies such as masking bodily defects, presenting bodily and behavioral attractiveness, sublimation of bodily desires and rejecting masculine rules. Generally, it is concluded that body shame in contemporary era is created in the context of inevitable encounter of women with a consumer culture which is still patriarchal.
خلاصه ماشینی:
داده هـا از طریـق مصاحبه عمیق فردی گردآوری و شد و نتایج نشان می دهد که خود ـ ابژه سازی به عنوان یکی از اصلی ترین ابعاد شرم بدنی محصول اثرات رسانه ها، نگاه خیرة دیگری ، درونی سازی فرودستی ، و کارکردهای بیولوژی است ؛ این مقوله درعین حال نقشی اساسی در ایجاد و تقویـت احسـاس * کارشناسی ارشد جامعـه شناسـی ، دانشـکده علـوم انسـانی و اجتمـاعی ، دانشـگاه کردسـتان ، سـنندج ، ایـران ، koohestan36hassaniq@gmail.
در پی شکل گیری و تشدید احساس شرم بدنی بدین شـیوه ، زنـان بـه نوعی طرد اجتماعی خودخواسته تن مـی دهنـد کـه نشـانه هـای بـارز آن عبارتنـد از پـذیرش ویژگی های جنس دوم ، کناره گیری از برخی فضاها و فعالیت ها، اسـتفاده از شـرم بـدنی بـرای پاسداشت حریم شخصی ، نداشتن اعتمادبه َنفس در پذیرش مسؤلیت ها، خودسانسـوری و زدن نقاب به چهره .