چکیده:
تفسیر قرطبی و ابوحیان اندلسی، دو تفسیر متقدم و مشهور اهل سنت بوده که در طول تاریخ، مورد توجه اندیشمندان و به ویژه مفسران مسلمان بوده است. دیدگاه های فقهی، ادبی و لغوی قرطبی و ابوحیان اندلسی، در بیشتر آثار تفسیری دوران میانه و معاصر، مورد استفاده و تحلیل و بررسی قرار گرفته است. ضرورت پرداختن به این دو تفسیر و سبک تدوین و نگارش آنها، در تقویت آرای تفسیری مفسران و تحلیل و بررسی آنها است. در این تحقیق که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و بر اساس بررسی آیات 44-24 سوره مبارکه ابراهیم صورت گرفته، دریافتیم که نقاط اشتراکی دو تفسیر عبارتند از: اهتمام به تفسیر با روایات مأثور، اجتهاد با رعایت ضوابط و قواعد تفسیری، ذکر قرائات مختلف، ذکر اسباب نزول، بیان مناسبت آیات، اشاره به قضایای لغوی و نحوی. همچنین در خصوص تفاوت دو تفسیر باید گفت که قرطبی با ذکر احادیث نبوی، اقوال صحابه و تابعین و تقسیم آیات به مسائل متعدد و اهتمام به احکام فقهی از ابوحیان، متمایز است. از جهت شکلی نیز ابوحیان آیات قرآن را به مقاطع مختلف تقسیم کرده و آنها را تفسیر می نماید. اما قرطبی چنین نیست و متن قرآن را آیه آیه و یا دو آیه مطرح می کند و آنها را به مقاطع مختلف تقسیم نمی کند.
Qortobi and Abu Hayan Andolosi commentaries are two of the earliest and most popular interpretations of the Islamic world of Sunni religion that have historically been the subject of commentary by Muslim scholars, and in particular Shiite and Sunni commentators. These two interpretations have been of particular interest to commentators for their concessions, as much as the jurisprudential, literary, and lexical views of Qortobi and Abu Hayan Andolosi have been used and analyzed in most of the commentary works of medieval and contemporary times. The need to address these two interpretations and their style of writing and writing is to enhance the interpretive views of the commentators and to analyze them. In this descriptive-analytical study, based on a review of verses 24-24 of Sura Ibrahim, we find that the commonalities of the two interpretations are as follows: Attempting to interpret with effective narrations, Ijtihad with observance of interpretative rules and rules, mentioning different readings. , Mentioning the descent, expressing the occasion of the verses, referring to the lexical and syntactic theorems. Also, regarding the difference betweenthe two interpretations, Qortobi is distinguished by mentioning the Prophetic traditions, the sayings of the Companions and the subjects, and the division of verses into numerous issues andthe pursuitof jurisprudential rulings from Abu hayan. In a sense, Abu Hayan divides the Qur'anicverses into different sections and interprets them. But this is not the case, and the textof the Qur'an is mentioned in verse verse or two verses and does not divide them into different sections.
خلاصه ماشینی:
بخش دوم : مطالعه تحليلي - تطبيقي آيات (٤٤-٢٤) سوره مبارکه ابراهيم در اين بخش به کيفيت تفسير اين آيات توسط قرطبي و ابوحيان اشاره خواهيم داشت ؛ از اين رو، به جهت سهولت بيان تفسير تحليلي آيات ، آنها را به مقاطع متعدد تقسيم مي کرده و سپس به مقايسه ديدگاه هاي دو مفسر خواهيم پرداخت که در خلال آن ، روش و اسلوب هر کدام از دو مفسر، در سطح آيات مورد بحث ، روشن خواهد شد؛ شايان ذکر است که علت انتخاب اين دسته آيات ، تنوع محتوايي اين دسته است که مي توان از خلال آن ، به شيوه و سبک تفسيري هر دو مفسر رسيد.
مقطع دوم (آيات ٣٤-٢٨) (ألم تر إلي الذين بدلوا نعمۀ الله کفرا وأحلوا قومهم دار البوار * جهنم يصلونها وبئس القرار * وجعلوا لله أندادا ليضلوا عن سبيله قل تمتعوا فإن مصيرکم إلي النار * قل لعبادي الذين آمنوا يقيموا الصلاة وينفقوا مما رزقناهم سرا وعلانيۀ من قبل أن يأتي يوم لا بيع فيه ولا خلال * الله الذي خلق السماوات والأرض وأنزل من السم اء ماء فأخرج به من الثمرات رزقا لکم وسخر لکم الفلک لتجري في البحر بأمره وسخر لکم الأنهار * وسخر لکم الشمس والقمر دآئبين وسخر لکم الليل والنهار * وآتاکم من کل ما سألتموه وإن تعدوا نعمت الله لا تحصوها إن الإنسان لظلوم کفار ) تفسير قرطبي: قرطبي در ابتدا بيان ميکند که آيه اول ، در مورد مشرکين قريش نازل شده است و در اين مورد، رواياتي از علي بن ابي طالب ، ابن عباس و قتادة نقل مي کند؛ وي «بوار» در آيه را به «هلاکت » تفسير ميکند و براي آن اين بيت را شاهد ميآورد:«فلم أر مثلهم أبطال حرب * غداة الحرب إذ خيف البوار» ( قرطبي، ١٩٦٧م ، ج ٩: ٣٦٦) (مثل آنها قهرمان جنگ نديده ام که سپيده دم روز جنگ ، از سقوط و هلاکت ميترسند).