چکیده:
هنر در زندگی و تمدن اسلامی از جایگاه و اهمیت اساسی برخوردار است و یکی از مظاهر مهم تمدن بشری بهشمار میرود. تبیین و تفسیر هنر بر مبنای سنت و تجدد (مدرنیته) همواره بحثهای فراوانی برانگیخته است. در این میان مباحث سنتگرایان در باب هنر و جایگاه آن در تمدنشناسی اهمیت خاصی دارد. سنتگرایی، تفسیر خاصی از سنت ارائه میدهد و مفاهیم اساسی در حوزه دین، فلسفه، عرفان، علم و هنر را بر مبنای آن مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد. نوشتار حاضر تلاش میکند تا مقوله هنر و اصول و مبانی آن را از این منظر مورد تبیین و تحلیل قرار دهد. به طور کلی نظریات سنتگرایان را نمیتوان بدون فهم مبانی و مفاهیم کلیدی آنها مورد بررسی قرار داد. چرا که سنتگرایان چیزی را خارج از چارچوب سنت نمیدانند و همه تاملات خود را در این راستا تبیین میکنند. فلسفه هنر سنتگرایانه نیز در این چارچوب سنتی و مابعدالطبیعی (فلسفه جاویدان) کل گرفته و تماما حاکی از دغدغه آنان نسبت به احیای سنت است. از این رو، پیش از بحث درباره هنر، ابتدا مفاهیم و مبانی اساسی و در عین حال مرتبط با بحث توضیح داده شده و پس از آن هنر سنتی و ارتباط هنر با معنویت مورد بحث قرار گرفته است.
Art has a fundamental position and importance in Islamic life and civilization and is considered one of the important manifestations of human civilization. Explanation and interpretation of art based on tradition and modernity has always raised many debates. In the meantime, the discussions of traditionalists about art and its place in civilization are of particular importance. Traditionalism provides a specific interpretation of tradition and analyzes and examines basic concepts in the field of religion, philosophy, mysticism, science and art based on it. This article tries to explain and analyze the category of art and its principles and foundations from this point of view. In general, the theories of traditionalists cannot be studied without understanding their foundations and key concepts. Because the traditionalists do not consider anything outside the framework of the tradition and explain all their thoughts in this direction. The philosophy of traditionalist art is also included in this traditional and metaphysical framework (eternal philosophy) and it completely shows their concern for the revival of tradition.
خلاصه ماشینی:
در ميان سنت گرايان، سيد حسـين نصر مهم ترين سنت گراي ايراني است که ضمن شرح و بسط ديدگاههاي سنتي در باب هنر، به معرفـي و تبيين هنر اسلامي به عنوان جلوهاي از تمدن سنتي اسلام و يکـي از ابـزار شـناخت قلـب اسـلام، در پرتـو آموزههاي سنتي و فلسفه جاويدان پرداختـه و جايگـاه و تـأ ير سـنت هنـري اسـلام در تمـدن اسـلامي و تمدنهاي ديگر را نشان داده است .
از ايـن منظـر خصوصيت بارز تمدن سنتي اسلام، تأکيدي است که بر زيبايي دارد بر همين اساس، در اين مقاله تـلاش خواهيم کرد تا فلسفه هنر و جايگاه آن در تمدن اسـلامي از ديـدگاه سـنت گرايان (بـا تکيـه بـر آرا سـيد حسين نصر) را مورد تبيين و تحليل قرار دهيم .
نصر با نقل اين عبـارت شـوان و شـرح آن، در مجموع ويژگيهايي را براي سنت ذکر ميکند که ميتوان آنها را به صورت زيـر فهرسـت کـرد: الف ) سنت نه مجموعه اي از آداب و رسوم قراردادي بلکه مجموعـه اي از اصـول ثابـت اسـت کـه مبدأيي آسماني دارند و در اصل تجلي آن مبدأاند؛ ب) سنت هر چنـد در زنـدگي ايـن جهـاني مـا متجلي ميشود، ولي به دليل قدسي بودن مبدأاش ، سرشتي قدسي دارد، در حقيقت دعوتي از عـالم قدس است که ميخواهد امکان بازگشت آدمي به مبدأ خويش را فراهم سازد؛ ج) سـنت در عـين ثبات، سيال نيز هست .