چکیده:
پیمان الست و تفاسیر مختلف از آیه میثاق یعنی ۱۷۲ سوره اعراف در بسیاری از آثار ادبی و عرفانی اثرگذار بوده است و علاوه بر ایجاد زیبایی در این آثار موجب ارائه نظرات و دیدگاههای تأویلی از آیه میثاق شده است. این پژوهش به شیوه تحلیلی به بررسی تاریخی تفسیر آیه میثاق از صدر اسلام تا سید حیدر آملی میپردازد. یافتهها نشان میدهد تا قبل از ابن عربی تفسیر میثاق حول عهد با انسان قبل از تولد و یا خاص بنیاسرائیل است که بیشتر تحت تأثیر دانش زمانه است. با ظهور محیالدین ابن عربی مفاهیم عرفانی در تفسیر آیه میثاق اوج میگیرد. ابن عربی با عنوان «سرُّ القَدَر» که به عقیده وی، از با ارزشترین دانشها است و آملی در قرن هشتم با تعریف خاصی که از معرفت دارد، این آیه را به عرفان و کشف و شهود پیوند میزنند. هر دو در تفسیر آیه، بر عالم استعداد و ذات فطری توحیدی بر اساس قابلیتهایشان تأکید کردهاند. نظریه فطرت همه انسانها را بر اساس یک شایستگی و شناخت فطری یکسان دانستهاند که بر آن خلق شدهاند؛ اما ابن عربی و سید حیدر آملی استعدادها و قابلیتها را متنوع دانسته، کمال هر کسی را در رسیدن به همان قابلیت و استعداد ذاتی که بر اساس آن خلق شده است، تفسیر کردهاند.
The Treaty of Alast and various interpretations of the verse of the Covenant, ie 172 of Surah Aʿraf, have been influential in many literary and mystical works, and in addition to creating beauty in these works, it has provided comments and interpretive views of the verse of the Covenant. Meanwhile, two of the greats in this field, whose views have been significantly reflected in their later works, especially in literature and mysticism, are Mohi al-Din ibn Arabi and Seyed Haidar Amoli. Ibn Arabi, entitled "Sir al-Qadar", who he believes is one of the most valuable sciences, and Amoli, with his special definition of knowledge, link this verse to mysticism, discovery and intuition, and the views of these two worlds in other opinions and interpretations. Their mystical foundations are reflected. In this research, with an analytical method, the interpretive point of view of these two mystics has been examined specifically about the verse of the Covenant. The result is that both interpret the verse to emphasize the world of monotheistic talent and innate nature based on their abilities. The theory of nature considers all human beings to be created on the basis of the same natural instinct and knowledge on which they were created; but ibn Arabi and Seyed Haidar Amoli have considered the talents and abilities to be varied, and they have interpreted the perfection of everyone in achieving the same innate ability and talent on the basis of which he was created.
خلاصه ماشینی:
بررسي تاريخي تفسير آيه ميثاق از صدر اسلام تا عصر سيد حيدر آملي 1 صغري رادان 2 سيد حاتم مهدوي نور تاريخ دريافت : ١٤٠١/٠٧/٢٢ تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٠٩/١٨، صفحۀ ٦٧ تا ٨٩ (مقالۀ پژوهشي) چکيده پيمان الست و تفاسير مختلف از آيه ميثاق يعني ١٧٢ سوره اعراف در بسياري از آثار ادبي و عرفاني اثرگذار بوده است و علاوه بر ايجاد زيبايي در اين آثار موجب ارائه نظرات و ديدگاه هاي تأويلي از آيه ميثاق شده است .
نظريه فطرت همه انسان ها را بر اساس يک شايستگي و شناخت فطري يکسان دانسته اند که بر آن خلق شده اند؛ اما ابن عربي و سيد حيدر آملي استعدادها و قابليت ها را متنوع دانسته ، کمال هر کسي را در رسيدن به همان قابليت و استعداد ذاتي که بر اساس آن خلق شده است ، تفسير کرده اند.
در خصوص تفسير آيه الست پژوهش هاي زيادي انجام شده است که ذکر همه آن ها در اين مقال نميگنجد؛ امابرخي که رويکرد تاريخي دارند اهميت بيشتري در اين پژوهش پيدا ميکند مانند: «تطور تاريخي تفسير آيۀ ميثاق و نوآوري ملاصدرا» (غفوري نژاد و قراملکي،١٣٨٩ش ) که دو ديدگاه زبان حکايي و نمادين را در طول تاريخ برداشت کرده است و اما در خصوص آراي ابن عربي و سيد حيدر آملي دو پژوهش انجام شده است ؛ در پژوهشي با عنوان «سرُّالق د ر در نظر محي الدين ابن عربي» (طولمي، ١٣٨٤ش ) عالم الست از ديدگاه ابن عربي بررسي شده است .