چکیده:
بر اساس اصول حاکم بر حقوق پزشکی مداخله پزشک در درمان بیمار مستلزم اخذ رضایت آگاهانه از
بیمار است. این رضایت زمانی حاصل میشود که بیمار با داشتن اطلاع کافی از روند درمانی و مخاطرات
آن، رضایت خود را ابراز نموده باشد. در این مطالعه، به روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی در
حقوق آمریکا و فرانسه، به این سوال پاسخ داده میشود که پزشک چه مخاطراتی را باید به بیمار اطلاع-
» احتمال وقوع خطر « و » مهم بودن خطر « رسانی نماید. با وجود رویکردهای مختلف، دو معیار اصلی
اساسیترین عوامل تاثیرگذار بر تعیین دامنه تعهد پزشک در اطلاعرسانی مخاطرات درمان میباشد. در
بهعنوان موضوع تعهد پزشک به اطلاع- ،» شایع « و » جدی « حقوق فرانسه بر مبنای اقسام ریسک، مخاطرات رسانی شناخته میشود، لیکن در حقوق آمریکا بر اساس رویکرد مبتنی بر دیدگاه بیمار و با معیار نوعی،
» درصد احتمال وقوع آن « و » شدت مخاطره « پزشک موظف به اطلاعرسانی مخاطراتی است که با توجه به
نوعا از دیدگاه بیمار، مهم و اساسی است. رویکرد نوین حقوق انگلستان نیز رویکردی تلفیقی مبتنی بر
است که به دلیل توجه به ویژگیها و شرایط خاص بیمار تحت درمان، » تعامل فعالانه پزشک و بیمار «
حداکثر کارایی برای تحقق رضایت آگاهانه را به همراه دارد. همین رویکرد در حقوق ایران نیز پیشنهاد
میشود، بدین معنی که پزشک قبل از انجام درمان، با بررسی وضعیت، روحیات و دیدگاههای بیمار، در
یک تعامل فعالانه، مخاطرات مهم از دیدگاه بیمار را تشخیص دهد و در مواردی که دسترسی به دیدگاه
بیمار میسر نشد، از معیار بیمار متعارف استفاده نماید.
According to the governing principles of medical law, the doctor's intervention in the patient's treatment requires the informed consent of the patient. This consent is achieved when the patient has expressed her/his consent by having sufficient information about the treatment process and its risks. In this study, the question related to the issue that what risks the doctor should inform the patient is answered by a descriptive-analytical method and a comparative approach in American and French law. Despite the different approaches, the two main criteria of "importance of risk" and "probability of risk" are the most fundamental influencing factors in determining the scope of the doctor's commitment in informing about the risks of treatment. In French law, based on the types of risk, "serious" and "common" risks are recognized as the subject of the doctor's obligation to inform, but in American law, based on the approach founded on the patient's perspective and with objective criterion, the doctor is obliged to inform about the risks that are typically important and basic from the patient's point of view, according to the "severity of the risk" and the "percentage of its occurrence". The new approach of English law is also an integrated approach based on "active interaction between doctor and patient" which, due to attention to the specific characteristics and conditions of the patient under treatment, brings maximum efficiency to realize informed consent. The same approach is also suggested in Iran law, which means that before treatment, the doctor, by examining the patient's condition, mood and views, in an active interaction, recognize important risks from the patient's point of view, and in cases where access to the patient's point of view, it was not possible to use the criterion of the reasonable patient.
خلاصه ماشینی:
Shah et al)؛ تخصصی بودن مراحل درمان و لزوم تصمیم گیری سریع در موارد اورژانسی ایجاب میکند که تنها اطلاعات اساسی و مؤثر بر نظر بیمار، به وی ارائه شود؛ (پارساپور، قاسم زاده ، ١٣٩٠: ٤٤-٤٣) در نتیجه بحث اساسی در خصوص اطلاع رسانی پزشک به بیمار، حول محور تشخیص اطلاعات مهم و اساسی میچرخد که از حیث نظری، اختلاف دیدگاه ها در این زمینه بسیار بیشتر بوده و در غالب پرونده های قضایی نیز عموماً همین موضوع ، محل تنازع طرفین قرار میگیرد.
) مشهور است ، دامنه تعهد اطلاع رسانی پزشک به بیمار، بر پایه عمل غالب و عمومی پزشکان در جامعه و در پاسخ به این سؤال که «پزشک متعارف در شرایط مشابه ، چه اطلاعاتی به بیمار ارائه میدهد؟» تعیین میشود ( ,Ciortea ١٩٩٣:٥٠٢ ,Terrion ;١٨٤:op.
cit)؛ در این پرونده دیوان تمیز فرانسه در مقام حل اختلاف صلاحیت بین مراجع قضایی دادگستری و مراجع قضایی اداری در خصوص انجام روند درمانی بدون اخذ رضایت از بیمار، با توصیف تقصیر پزشک به عنوان یک تقصیر شخصی (و نه اداری )، به تعهد اطلاع رسانی پزشک به بیمار و دامنه آن (ماهیت درمان ، ابزار و مخاطرات موجود) اشاره نمود و بیان داشت که نقض این تعهد، لطمه جدی به حقوق بیمار وارد میآورد ( Hostiuc and ;٦٠-٥٩:Vialla, op.
cit:79 به طورکلی در حقوق فرانسه ، تعهد اطلاع رسانی پزشک به بیمار، بر اساس دو مبنا قابل تحلیل است : نخست به عنوان «تعهد حرفه ای»؛ بر مبنای این تحلیل ، ارائه اطلاعات صرفاً برای جلوگیری از مداخله پزشک در جسم بیمار برخلاف میل وی میباشد و ارتباطی به اطلاعات لازم برای اعتبار قرارداد ندارد (٣٤٧٤:Thouvenin, op.