چکیده:
هدف: هدف از پژوهش حاضر مقایسه مکانیزم های دفاعی، طرحواره های ناسازگار اولیه، و خودپنداشت بین افراد با و بدون وابستگی به مواد مخدر بود. روش: پژوهش حاضر علی-مقایسهای بود. تعداد 80 نفر از افراد مراجعه کننده به مراکز درمان سرپایی و غیر وابسته به مواد در شهر رشت به روش نمونه گیری غیراحتمالی و هدفمند انتخاب شدند و به پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه (فرم کوتاه)، سبک های دفاعی، و خودپنداشت پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد بین افراد با و بدون وابستگی به مواد مخدر در متغیرهای مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود داشت به طوری که افراد وابسته به مواد مخدر به طور معناداری نمرات بالاتری در زیرمقیاس های توانایی ذهنی، جذابیت جسمانی، و مهارتهای اجتماعی و نمرات پایین تری در زیرمقیاس های کارآمدی شغلی و عیب ها و حسن ها نسبت به افراد غیر وابسته به مواد مخدر داشتند. همچنین، گروه وابسته به مواد تنها در مکانیسمهای دفاعی روان آزرده به طور معناداری نمرات بیشتری نسبت به گروه بهنجار کسب کرد و در مکانیسمهای رشد نایافته و رشدیافته تفاوت معنی داری بین آنها یافت نشد. در نهایت، گروه وابسته به مواد به طور معناداری نمرات بیشتری در زیرمقیاس های بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت های مختل و گوش به زنگی بیش از حد و بازداری نسبت به گروه بهنجار کسب کردند اما در زیرمقیاس دیگرجهت مندی بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجهگیری: ابعاد ضعیف خودپنداشت، استفاده از مکانیزم های دفاعی روانآزرده و سطوح بالاتر طرحوارههای ناسازگار اولیه میتوانند عوامل احتمالی پرخطر زمینهساز گرایش افراد به مصرف مواد باشند.
Objective: The present research aimed to compare defense mechanisms, early maladaptive schemas, and self-concept between individuals with and without drug dependence. Method: The present research was causal-comparative. A number of 80 people of individuals referring to drug independent and outpatient treatment centers in the city of Rasht were selected by non-probability and purposeful sampling method and answered the questionnaires of early maladaptive schemas (short form), the defense styles, and the self-concept. Results: The results showed that there was a significant difference between individuals with and without drug dependence in the studied variables so that drug-dependent individuals had significantly higher scores on the subscales of mental ability, physical attractiveness, and social skills, as well as significantly lower scores on the subscales of job efficiency and pros and cons than drug-independent individuals. In addition, the drug-dependent group scored significantly higher only on neurotic defense mechanisms than the normal group, and no significant difference was found between them in immature and mature mechanisms. Finally, the drug-dependent group scored significantly higher than the normal group on the subscales of disconnection and rejection, impaired autonomy and performance, impaired limits, and over-vigilance and inhibition, but no significant difference was observed in the other-directedness subscale between the two groups. Conclusion: Weak dimensions of self-concept, the use of neurotic defense mechanisms, and higher levels of early maladaptive schemas can be possible high-risk factors underlying individuals’ tendency to drug use.
خلاصه ماشینی:
نتیجه گیری: ابعاد ضعیف خودپنداشت ، استفاده از مکانیزم های دفاعی روان آزرده و سطوح بالاتر طرحواره های ناسازگار اولیه میتوانند عوامل احتمالی پرخطر زمینه ساز گرایش افراد به مصرف مواد باشند.
یکی از متغیرهـای روان شـــنـاختی تـاثیرگـذار بر گرایش افراد ـبه مصـــرف و تـداوم مواد، طرحواره های ناسـازگار اولیه ٥ اسـت (آجین ، دهقانی و بابایی، ٢٠١٩؛ رشـیدی، حجت خواه ، رســـولی و جمعی، ١٣٩٥) کـه نگرش هـای مختـل نســـبـت ـبه مصـــرف مواد را نیز پیش بینی میکنـد (نعیمی، قیطرانی و قهـاری، ٢٠١٦) و رابطـه معنـاداری بـا اســـتعـداد بـه اعتیـاد دارد (قـدیمی، کرمی و یزدان بخش ، ١٣٩٣).
Baranoff, Oei, Cho & Kwon 4.
Riquelme, Garcia & Serra Lakey & Kernis 3.
Ovchinnikov, Sultanova, Ramirez & Cvencek Yaichnikov, Troshina & Sycheva 2.
مروری بر تحقیقات گذشـته نشـان داد بسـیاری از پژوهش های گذشـته که طرحواره های ناسـازگار و مکانیزم های دفاعی و خودپنداشـت را در رابطه با مصـرف مواد مورد توجه قرار داده انـد، یـا نوع مواد مصـــرفی را در پژوهش مشـــخص نکرده انـد یـا صـــرفـاً روی افراد مراجعـه کننـده بـه مراکز ترک اعتیـاد تمرکز کردنـد یـا اینکـه طیف مختلفی از مواد مخـدر را در نظر گرفتنـد (بـه عنوان مثـال تحقیقـات علی نژاد و همکـاران ، ١٣٩٧؛ گلابی و قـادری، ١٣٩٦؛ بخشـی بوجد و نیکمنش ، ٢٠١٣؛ کرمی، مسـاح ، فرهودیان و اوجی، ٢٠١٥؛ جلیلیان کاســب و همکاران ، ١٣٩٥؛ شــیخ الاســلامی و همکاران ، ١٣٩٧؛ باقری و تقوایی، ١٣٩٦؛ افشــاری و میری، ٢٠١٦؛ احمدی و همکاران ، ١٣٩٩؛ صــبری و همکاران ، ٢٠١٩؛ قمری و همکـاران ، ١٣٩٢؛ پورمنـد، ٢٠١٩؛ احمـدی و همکـاران ، ١٣٩٣).
1. Faul, Erdfelder, Lang & Buchner 2.