چکیده:
کریدور تراسیکا یکی از مهمترین کریدورهای اتصال شرق آسیا به اروپا به شمار میرود. این مقاله بهدنبال بررسی اثر موقعیت ژئواکونومیک ایران در استفاده از کریدور ریلی تراسیکا برای همگرایی ایران با چهار کشور آسیای میانه است. در این مطالعه همگرایی ایران با این چهار کشور آسیای میانه قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان برای سالهای 2015 تا 2020 بررسی شده است. نتایج شاخص گروبل و لوید تجارت ایران با کشور قزاقستان (565/0) نشان داد که ایران بیشترین تجارت درون صنعتی را با قزاقستان دارد. بعدازآن کشور ازبکستان قرار داشت که شاخص تجارت صنعتی آن با ایران (343/0) به دست آمده است. نتایج شاخص گروبل و لوید برای دو کشور قرقیزستان و تاجیکستان (067/0 و 062/0) نشانگر آن است که این دو کشور مذکور کمترین تجارت درون صنعتی را با ایران داشتهاند. یافتههای فوق بهخوبی نشان میدهد که اقتصاد ایران میتواند استفاده مطلوبی از مسیر ریلی کریدور تراسیکا جهت انتقال کالا و همگرایی اقتصادی با کشورهای آسیای میانه داشته باشد. برای تشویق تجار جهت استفاده بیشتر از کریدور ریلی تراسیکا جهت دستیابی اقتصاد ایران به بازارهای آسیای میانه پیشنهاد میشود موافقتنامههای دوجانبه با کشورهای قزاقستان، تاجیکستان، قرقیزستان و ازبکستان جهت کاهش تعرفه دوسویه برای تجار دو طرف منعقد شده و کمیسیون مشترکی بر اجرای این تعهدات نظارت داشته باشد.
Trasica Corridor is one of the most important corridors connecting East Asia to Europe. This article seeks to investigate the effect of Iran's geo-economic position on the use of the Thracian rail corridor for the convergence of Iran with four Central Asian countries. In this study, the convergence of Iran with these four Central Asian countries Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Tajikistan for the years 2015 to 2020 has been investigated. The results of Grobel and Lloyd index of Iran's trade with Kazakhstan (0.565) showed that Iran has the most intra-industry trade with Kazakhstan. After that was the country of Uzbekistan, whose index of industrial trade with Iran was obtained (0.343). The results of Grobel and Lloyd's index for the two countries of Kyrgyzstan and Tajikistan (0.067 and 0.062) indicate that these two mentioned countries had the least intra-industry trade with Iran. The above findings clearly show that Iran's economy can make good use of the Trasica Corridor rail route for the transfer of goods and economic integration with Central Asian countries. In order to encourage businessmen to make more use of the Trasica rail corridor in order for Iran's economy to reach the markets of Central Asia, it is suggested that bilateral agreements be concluded with Kazakhstan, Tajikistan, Kyrgyzstan and Uzbekistan to reduce bilateral tariffs for businessmen of both sides, and a joint commission on Monitor the implementation of these obligations.
خلاصه ماشینی:
براي تشويق تجار جهت استفاده بيشتر از کريدور ريلي تراسيکا جهت دستيابي اقتصاد ايران بـه بازارهاي آسياي ميانه پيشنهاد مي شود موافقت نامه هاي دوجانبه با کشورهاي قزاقسـتان ، تاجيکسـتان ، قرقيزستان و ازبکستان جهت کاهش تعرفه دوسويه براي تجار دو طـرف منعقـد شـده و کميسـيون مشترکي بر اجراي اين تعهدات نظارت داشته باشد.
دوران انديشه «ژئواکونومي » عصر جديدي است که نقش کشـورها و ايفـاي آن ، همـه بـه داده هـا و داشته هـاي اقتصـادي آن هـا مشـروط اسـت و نقـش آفرينـي و موقعيـت کشـورها و منـاطق جغرافيايي نيز در راهبردهاي کلان قدرت هاي بزرگ که به کلام دقيق همان ها تعيـين کننـده سياست بين الملل نيز هستند، در گروي توان اقتصـادي اسـت کـه بـه موجـب آن بـازيگر يـا بازيگران منطقه اي به نظام اقتصاد جهاني چه به عنوان توليدکننده انرژي ، يـا توزيـع کننـده يـا بازيگر تسهيل کننده توزيع و يا حلقه هاي مکمل اين نظام درهم تنيده پيوند مي خورند (مايـل افشار، ١٣٩١، نامي و همکاران ، ١٣٨٨؛ آقـايي و طـاهري ، ١٣٩٦).
فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و از بـين رفـتن تفکرات ايجاد ديوار آهنين حاکمان آن و بالطبع شکل گيري جمهوري مستقل خودمختـار در مجاورت مرزهاي شمالي کشور که اکثرا محصـور در خشـکي بـوده و از ارتبـاط مسـتقيم بـا آب هاي آزاد بين المللي محروم مي باشند، نقـش جمهـوري اسـلامي ايـران را درزمينـۀ ارائـه خدمات بين المللي حمل ونقل به يک باره ممتاز ساخت علاوه بر اين قرارگيري کشور در مسـير دو قطب عظيم اقتصادي جهان يعني اتحاديه اروپا و شرق و جنوب شرق آسـيا بـا توجـه بـه حجم مبادلات تجاري مسافرت بين آن هـا در کنـار وسـعت جغرافيـايي کشـور کـه دور زدن کشور را تا حدودي غيراقتصادي مي نمايد، مزيت اساسي کشور محسـوب مـي گـردد (رضـايي ارجرودي ، ١٣٨٣).