چکیده:
امروزه ثبت و هویت بخشی به اشخاص حقوقی اعم از شرکتهای تجاری یا موسسات غیرتجاری مقولهای با اهمیت میباشد که خود میتواند در تثبیت مالکیت، کاهش اختلافات و دعاوی حقوقی، امنیت سرمایه گذاری و ... نقشی حیاتی داشته باشد. این کارکرد مهم در نظام اداری ایران بر عهده اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری به عنوان زیر مجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک میباشد. هرچند ممکن است دستگاههای دیگری نیز در ثبت اشخاص حقوقی نقش داشته و به صدور مجوز پرداخته یا به صورت مستقل اشخاص حقوقی خاصی را ثبت نمایند اما در نهایت این وظیفه مهم در وهله اول برعهده اداره مذکور است و به نظر میرسد تجمیع و تمرکز ثبت اشخاص حقوقی در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از ضروریات این حوزه میباشد. در این نوشتار تلاش شده است تا با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی و به صورت توصیفی جایگاه و نقش اداره کل ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری را در هویت بخشی به اشخاص حقوقی بررسی کرده و ساختار آن را جهت آشنایی بیشتر پژوهشگران از نظر بگذراند.
Today, registration and identity creation of legal entities, whether commercial companies or non-commercial institutes, is an important issue that can play a vital role in establishing ownership, reducing disagreements and legal disputes, securing investments, and so on. This important function in the Iranian administrative system is the responsibility of the Department of Registration of Companies and Non-Commercial Institutions as a section of the State Organization for Registration of Deeds & Real Estates. Although other state departments may also play a role in the registration of legal entities and issue licenses or independently register certain legal entities, ultimately, however, this important task is primarily the responsibility of the aforementioned department, and it seems that consolidation and concentration of the registration of legal entities in the State Organization for Registration of Deeds & Real Estates is one of the necessities of this field. Using library and internet sources in a descriptive approach, this article seeks to examine the position and role of the Department for Registration of Companies and Non-Commercial Institutes in creating specific identities for legal entities, and review its structure so as to facilitate the work of future researchers.
خلاصه ماشینی:
پرداخته اند در همین راستا عده ای معتقدند اشخاص حقوقی واقعیت خارجی ندارند و جدا از اعضای آنها نیستند و وجودی مجازی اند (١٦٢ :١٩٨٦ ,Stokes)اما گروهی هم بر این نظرند که اشخاص حقوقی واقعی هستند نه این که قانون گذار آنها را فرض و ایجاد نموده باشد (٣٢٩ :١٩٩٧ ,Chandler) برخی هم آن را با مفاهیم فقهی همچون «اهلیت تملک » و «ذمه » مرتبط می دانند (فخلعی و همکاران ، ٧:١٣٩٣)اما این پژوهش قصد پرداختن و تشریح مبانی و مفاهیم شخصیت حقوقی را ندارد و آنچه لازم است ذکر این نکته مهم است که اشخاص حقوقی مورد بحث در این مقاله که قابلیت ثبت در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری را دارند شامل اشخاص حقوقی موضوع حقوق خصوصی و مشخصاً شرکتهای تجاری و موسسات می باشند.
بر همین مبنا و در راستای هویت بخشی و تثبیت شخصیت حقوقی اشخاص حقوقی اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری به موجب قانون و به عنوان یک نهاد حاکمیتی و برابر مقررات قانون تجارت و سایر قوانین ومقررات مربوطه اقدام به ثبت تاسیس و تغییرات آنها می نماید و لازم است کلیه شرکتها با مقررات قانونی مطابقت داده شوند.
که البته اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری علاوه بر وظایف فوق امروزه وظایف مهم دیگری را عهده دار می باشد که می توان به موارد زیر اشاره کرد: ١-تعیین نام شرکتها و موسسات ایرانی در شرف تاسیس و اشخاص حقوقی ثبت شده متقاضی تغییر نام ٢-دریافت و پاسخگویی به استعلامات مراجع قضایی و انتظامی ٣-دریافت و پاسخگویی به استعلامات دفاتر اسناد رسمی و سایر دستگاههایی که به موجب قانون و مقررات امکان پاسخگویی به آنها ایجاد شده است .