چکیده:
هر چند که افزایش مصرف نهادههای زیانبار سم و کودهای شیمیایی موجب افزایش تولید محصولهای کشاورزی میشود لیکن آسیبها و زیانهای زیادی به محیطزیست وارد میکند. از همین رو استفاده اصولی و کارا از منبعهای تولید در فرآیند توسعه پایدار دارای اهمیت قابل توجهی میباشد. بدین ترتیب هدف این پژوهش ارزیابی کارایی فنی، کارایی زیست محیطی و عاملهای موثر بر آنها و نیز اندازه گیری خسارت (زیان) اقتصادی مصرف نهاده های زیانبار در تولید گندم دیم شهرستان اهر میباشد. برای این منظور دادههای موردنیاز با تکمیل پرسشنامه از 217 کشاورز گندمکار دیم در شهرستان اهر گردآوری شد. برای دستیابی به هدف تحقیق، از برآورد یک تابع تولید ترانسلوگ مرزی تصادفی، برای محاسبه کارایی فنی و کارایی زیست محیطی استفاده شد. بنابر نتایج میانگین کارایی فنی 06/ 66 و کارایی زیست محیطی 36/ 49 درصد میباشد. ملاحظه میشود که میزان کارایی زیست محیطی کمتر از کارایی فنی بوده است. به عبارتی دیگر با افزایش مصرف نهادههای زیانبار کود و سم میزان کارایی زیستمحیطی دچار کاهش میشود. از همین رو میانگین میزان خسارت ( زیان ) اقتصادی تولید هر هکتار گندم دیم 226 هزار ریال در هکتار برآورد شد. همچنین میزان سطح زیرکشت، وجود افراد دارای تحصیلات دانشگاهی و آسیب و زیان آفت از جمله عاملهای تاثیرگذار بر کارایی بود. از اینرو بهرهمندی از تخصص و دانش افراد و رویارویی بهنگام با آسیب و زیان آفت میتواند میزان کارایی را بهبود بخشد. نظر به اینکه استفاده از سمها و کودهای شیمیایی ضمن آلوده کردن محصول، آسیب و زیان زیستمحیطی قابلتوجهی برجای میگذارد، لذا توصیه میشود در راستای اقتصادی تر کردن فرآیند تولید محصول هرچه بیشتر نسبت به ترویج روشهای جایگزین، مبارزه شیمیایی اقدام شود.
Introduction: Therefore, the efficient use of production resources in the process of sustainable development is of considerable importance. Thus, this study was conducted to evaluate the technical efficiency, environmental efficiency and the factors affecting them, as well as to measure the economic loss of using detrimental inputs in rainfed wheat production in Ahar county.Materials and Methods: In this study, pesticide and fertilizer inputs were considered as environmentally detrimental inputs in rainfed wheat production, and technical and environmental efficiency were estimated separately. Therefore, it was estimated from a stochastic frontier Translog function using data related to 217 rainfed wheat farmers in Ahar county in the crop year of 2020-2022 to evaluate the technical efficiency and environmental efficiency of production.Results and discussion: Based on the results of inputs of tractor, seeds and manure and detrimental factors of pesticides and fertilizers had a significant effect on wheat production. The results of the technical and environmental efficiency showed that the quantity of environmental efficiency was lower than technical efficiency. With the increase in the use of detrimental inputs, fertilizer and pesticides, the production of environmental efficiency decreases. Based on the average technical efficiency of 66/06 and environmental efficiency of 49/36%, it is possible to increase both efficiency. In other words, by destroying inefficiency, farmers can increase their production by 34% with the same inputs.Suggestion: According to the results, the amount of land, family members with high education and pest damage were factors affecting the efficiency, therefore benefiting from the agriculture science and knowledge and timely dealing with pest damage can improve the efficiency. Considering that the use of pesticides and fertilizers while Pollution the product leaves significant environmental damage, therefore, in order to make the product production process as economical as possible, instead of promoting alternative methods, chemical control, biological and integrated pest control should be carried out.
خلاصه ماشینی:
بدین ترتیب هدف این پژوهش ارزیابی کارایی فنی، کارایی زیسـت محیطی و عامل های موثر بر آن ها و نیز اندازه گیری خسـارت (زیان ) اقتصادی مصرف نهاده های زیانبار در تولید گندم دیم شهرستان اهر میباشد.
مرور نتایج بررسیهای انجام شده بیانگر آن است که در بیشتر آن ها از رهیافت های تابع مرزی تصادفی و تحلیل پوششی داده ها بهره گرفته شده و برابر یافته های بدست آمده کاهش استفاده از نهاده های زیانبار سبب بهبود عملکرد، کیفیت تولید و لذا ارتقای کارایی زیست محیطی خواهد شد.
برابر اطلاعات موجود هرچند تحقیقاتی در زمینه ابعاد اقتصادی تولید محصول گندم در شهرستان اهر صورت گرفته است ، اما 1 Food & Agriculture Organization (FAO) تاکنون پژوهشی مبتنیبر برآورد کارایی زیست محیطی و ارزیابی زیان اقتصادی به کارگیری نهاده - های شیمیایی در تولید گندم منطقه انجام نپذیرفته است .
یک تابع تولید مرزی تصادفی به قرار رابطه (٢) تعریف میشود: Yi = f ( ,,,,) exp () (2) به طوریکه Yi میزان ستاده کشتزار iام ، Xi بردار نهاده های نرمال ( X١ = بذر، X٢= کود دامی ، X٣= ماشین و ادوات ) و Zi بردار نهاده های زیانبار ( Z١= کودهای شیمیایی و Z٢= سم ها) برای محیط - زیست است .
7 0 2403299 Fertilizer and Pesticide economic loss منبع : یافته های تحقیق Source: Research Findings نتیجه گیری و پیشنهادها کشاورز گندم کار دیم شهرستان اهر در سال زراعی ١٤٠٠-١٣٩٩ برای ارزیابی کارایی فنی و کارایی زیست محیطی تولید برآورد شد.