چکیده:
در پی اشغال ایران بهدستِ متفقین در شهریور ۱۳۲۰ هجری شمسی و با استعفای رضاشاه، انتخابات مجلس چهاردهم در فضایی کاملاً متفاوت برگزار شد. حزب توده در این دوره توانست نمایندگانی را از مناطق عمدتاً شمالی کشور که تحت اشغال نظامی ارتش سرخ بود روانۀ مجلس کند. در بین نامزدهای حزب توده، وضعیت تقی فداکار بهعنوان داوطلب نمایندگی از اصفهان تا حدودی متفاوت بود. نخست آنکه اصفهان در مرکز کشور و خارج از حوزۀ نفوذ همسایۀ شمالی قرار داشت؛ دوم اینکه توفیق یک کاندیدای چپگرا در حوزۀ انتخابیهای که به داشتن فرهنگی سنتی و محافظهکار شناخته شده بود، امری بعید مینمود؛ ازاینرو بررسی انتخابات مجلس چهاردهم در اصفهان تحقیقی مجزا میطلبد. پژوهش حاضر در پاسخ به پرسش که موفقیت نامزد حزب توده در این انتخابات تابع چه عواملی بود این فرضیه را مطرح میکند که عامل اصلی کامیابی تقی فداکار در رسیدن به نمایندگی اصفهان، ائتلافی شکننده با دو نامزد محافظهکار بود که از قضا بهشدت با حزب توده زاویه داشتند. در این راستا با تلفیق دو روش کمی و کیفی و استخراج دادههای مربوط به انتخابات مجلس چهاردهم در حوزۀ انتخابیه اصفهان از اسناد منتشرنشدۀ آرشیو مجلس شورای ملی، تحلیلی آماری از نتایج شمارش آرا ارائه میشود. یافتهها نشان میدهد که برخلاف باور رایج، بخش عمدۀ رأی فداکار مربوط به تودههای روستایی توابع حوزۀ انتخابیه بود و نه جامعۀ کارگری شهر اصفهان، بهگونهای که راهیابی وی به مجلس، بدون این ائتلاف و رأی روستاها عملاً امکانپذیر نبود.
After the occupation of Iran by the Allies in August 1941 and the resignation of Reza Shah, the fourteenth National Consultative Assembly election took place in a completely different atmosphere. During this election, the Tudeh party managed to secure some parliamentary seats mainly from the northern region that were under the occupation of the Soviet Army. However, one Tudeh party candidates, Taghi Fadakar, stood out in Isfahan. Isfahan Located at the center of the country, Isfahan was not within the infiltration zone of neighboring north. Moreover, it was unlikely for a leftist candidate to win in a constituency known for its traditional and conservative culture. Hence, a separate study is necessary to analyze the fourteenth parliamentary election in Isfahan.The current research investigates the factors that were linked to the Tudeh party candidate’s victory in this election and presents the hypothesis that the main factor behind the success of Taqi Fadakar was a fragile coalition with two other conservative candidates, who had strong conflicts with the Tudeh Party. Using a combination of quantitative and qualitative methods, by extracting data from the unpublished documents of the archive of the National Assembly, a statistical analysis of the vote counting results is presented. According to findings, despite the common belief, most of Taghi Fadakar’s votes comes from rural parts of the constituency, not labor society of Isfahan. Therefore, without the coalition and rural votes, Fadakar's success would have been almost impossible.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش ، با بهره گیری از اسـناد منتشرنـشدۀ مرکـز اسـناد و کتابخانـۀ مجلـس شـورای اسلامی و بر مبنای یک تحلیل آماری از داده های مستخرج از این اسناد، این فرضیات را مطرح می کند که کامیابی فداکار در این انتخابات حاصـل تـک روی وی در مقابـل تـصمیمات کمیتـۀ مرکزی حزب توده و ائتلاف به هنگام با دو کاندیـدای محافظـه کـار و ضـد تـوده ای انتخابـات اصفهان بود که از سبد رأی شایان توجهی برخوردار بودند و برخلاف تصور رایج ، بخش عمدۀ آرای تقی فداکار که در کامیابی وی نقشی تعیین کننده داشت ، نه متعلق به بافت کـارگری شـهر اصفهان که مرهون مشارکت توده های روستایی توابع این حوزۀ انتخابیه بود.
منازعات درونی حزب آنجا مشهود شد که تنها به فاصلۀ دو هفتـه بعـد از انتخابـات ، تقـی فداکار و سایر کاندیداهای کارگری ، متفقاً استعفای خود را از شـرکت در انجمـن شـهر اعـلام کردند (اصفهان ، ١٣٢٢: ٤) برخلاف فداکار و کارگران اصـفهانی هـوادارش ، بقراطـی و آذری ، نامزدهای نزدیک تر به حزب توده که به دستور کمیتۀ مرکزی عمل می کردند، انصراف نـداده و در شمارش نهایی همان آرا اخذشده که به دستور استانداری و با حرف وحدیث بـسیار همـراه شد، به انجمن شهر راه یافتند (سرنوشت ، شمارۀ ٦، ٢٥ مهر ١٣٢٢: ٤) این فرضیه مطرح است که فداکار احتمـالاً در ازای اسـتعفای دسـته جمعـی خـود و سـایر کارگران از انجمن شهر، بر سر تصاحب یک کرسی نمایندگی مجلس چهاردهم با صارم الدولـه توافق کرده باشد (خسروپناه ، ١٣٨٤: ١١٤).
0/) Fragile coalition; An analysis of the Tudeh party candidate's victory from the Isfahan constituency in the fourteenth round of National Consultative 1 Assembly election (1943 A.