چکیده:
در تحلیل یک متن ادبی، اجزای مهم آن و نحوه کارکرد آن اجزا در متن قابل کشف است. در مقاله حاضر که حاصل بخشی از تحقیق گسترده ای درباره سوره احزاب می باشد، این سوره به عنوان یک متن مستقل و تام بر اساس قواعد تحلیل متن ادبی مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع محوری سوره احزاب که با توجه به قواعد تحلیل متن، تعیین شده است، اطاعت از خدا و رسول است و لذا لفظ کلیدی سوره نیز اطاعت است . غرض این سوره اصلاح سبک زندگی مؤمنین در سایه اطاعت از خدا، رسول و مطهرین از رجس است از این رو در ضمن تناسب کاملی که میان آیات وجود دارد، افراد مطاع و مورد تأیید الله را معرفی کرده است.در این پژوهش پس از بررسی هر سیاق و تعیین موضوع و کلمات کلیدی هر سیاق، موضوع محوری سوره و کلمه کلیدی سوره تعیین شده است سپس با استفاده از کلمه کلیدی اطاعت سیاق های سوره مورد تحلیل قرار گرفته است. پژوهشهای انجام شده در سوره احزاب تاکنون با چنین شیوهای به تحلیل این سوره نپرداختهاند و از این جهت، نوآوری برای این پژوهش محسوب میشود.
In the analysis of a literary text, its important components and how those components function in the text can be discovered. In this article, which is the result of an extensive research on Surah Ahzab, this Surah has been examined as an independent and complete text based on the rules of literary text analysis.The central theme of Surah which has been determined according to the rules of text analysis, is obedience to God and the Messenger, and therefore the key word of the Surah is obedience. The purpose of this surah is to reform the lifestyle of the believers in the shadow of obedience to God, the Messenger and those who are purified from impurity. In this research, after examining each context and determining the subject and key words of each context, the central topic of the surah and the key word of the surah have been determined, then the contexts of the surah have been analyzed using the keyword obedience. The researches conducted in Surah have not analyzed this Surah in such a way so far, and for this reason, it is considered an innovation for this research.
خلاصه ماشینی:
موضوع محوري سوره احزاب با توجه به قواعد تحليل مـتن ، اطاعـت از خـدا و رسـول و مطهرين از رجس است و کلمه کليدي اين سوره واژه اطاعت مي باشد.
٣. موضوع محوري سورة احزاب توجه به عناصر درون متني از جمله آيات ابتدايي و انتهايي سـوره ، تکـرار لفظـي در سـوره يـا تکرار معناي آن لفظ در قالب الفاظ نظير، تکراراسماء الهي و مواردي از اين دست نظير طرح و بيان شخصيت ها و مختصات متعدد در قصه ها، موجب مـي گـردد کـه محتـواي سـياقها و نيـز جهت گيري آنها براي طرح موضوعي خاص يا مفهومي مشترک در سرتاسر سوره ، رخ نموده و طرح کلي سوره در ارتباط با موضوعي خاص ، خود را جلوه گر سازد.
(ابن عاشور، ١٤٢٠، ج ٢١:١٧٩) در سياق آخر سوره نيز واژه اطاعت و کافر واقع شده اند «إن الله لعن الکفرين و أعد لهم سعيرا * خلدين فيها أبدا لا يجدون وليا و لا نصيرا * يوم تقلب وجوههم في النار يقولون يليتنـا أطعنا الله و أطعنا الرسولا» (احزاب /٦٤-٦٧) در آيـه اول خداونـد کـافران را مـورد لعـن خـود قرارداده و جايگاه آنها را سعير معرفي مي کند سپس بيان مي کند کـافران در ايـن سـعير ولـي و نصيري ندارند و هنگامي که خداوند چهره آنها را در آتش دگرگون مي کند، مي گويند کاش مـا خدا و رسول را اطاعت کرده بوديم که اين مطلب نشان دهنده اين است که کافران در اطاعـت از خدا و رسول کوتاهي کرده اند و اين مطلب تقابل دو واژه اطاعت و کفر را بيان مي کند.
نتيجه گيري موضوع محوري سوره احزاب که با توجه به قواعد تحليل متن به دست آمده عبارت از اطاعت از خدا و رسول و در راستاي آن ، اطاعت از مطهرين از رجس است و واژه کليدي ايـن سـوره واژه اطاعت مي باشد.