چکیده:
حقوق بینالملل محیط زیست و حقوق بشر شروعی جداگانه داشتند ولی واقعیت حاکی از آن است که این دو مقوله قواعدی درهمتنیده و بهم پیوسته دارند و تلاش و هدف غایی این دو آن است تا شرایط بهتری برای حیات بشری فراهم نمایند. ارتباط تنگاتنگی که بین حقوق بینالملل محیط زیست و حقوق بشر ایجاد شده از طرفی حفاظت از محیط زیست را بهعنوان بنیادیترین اصل برای برخورداری از زندگی و کرامت انسانی میداند و از سوی دیگر این امر را میسر کرده که در قبال چالشهای جهانی در ابعاد منطقهای و جهانی از خود و حقوق بشر حفاظت کند مقاله حاضر با هدف بررسی تحلیلی بر حفاظت از محیط زیست از منظر حقوق بشر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شد. نتایج نشان داد که حقوق بینالمل محیط زیست با تضمینهای اساسی مندرج در میثاق حقوق مدنی و سیاسی همچون حق زندگی و حق بهداشت، ارتباط تنگاتنگی دارد. از سوی دیگر برخورداری از استانداردهای مناسب جهت سلامتی، بر همبستگی شدید بین حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با حقوق محیط زیست، تاکید میورزد. علاوهبراین، نقطه تلاقی بین حقوق بینالملل بشر و حقوق بینالملل محیط زیست، حق پر محیط زیست سالم میباشد. حقی که بلاشک امروزه همچون حق توسعه از مهمترین مصادیق حقوق همبستگی بهشمار میآید.
International environmental law and human rights had separate beginnings, but the reality is that these two categories have intertwined and interconnected rules, and the ultimate goal of both is to provide better conditions for human life. The close relationship between international environmental law and human rights, on the one hand, considers environmental protection as the most fundamental principle for enjoying life and human dignity, and on the other hand, it has made it possible to face the challenges Globally, in regional and global dimensions, slow self-protection and human rights. The present article was carried out with the aim of analyzing the environmental protection from the perspective of human rights with a descriptive-analytical method and using library resources. The results showed that the international environmental rights are closely related to the basic guarantees contained in the Covenant of Civil and Political Rights, such as the right to life and the right to health. On the other hand, having appropriate standards for health emphasizes the strong correlation between economic, social and cultural rights with environmental rights. In addition, the intersection point between international human rights and international environmental rights is the right to a healthy environment. A right that, like the right to development, is considered one of the most important examples of solidarity rights today.
خلاصه ماشینی:
ارتباط تنگاتنگي که بين حقوق بين الملل محيط زيست و حقوق بشر ايجادشـده از طرفـي حفاظـت از محيط زيست را به عنوان بنيادي ترين اصل براي برخورداري از زندگي و کرامت انسـاني مـي دانـد و از سوي ديگر اين امر را ميسر کرده که در قبال چالش هاي جهاني در ابعاد منطقـه اي و جهـاني از خـود و حقوق بشر حفاظت کند (ساندس ،١ ١٩٩٥، ٢٥).
ضـمن آن که با بررسي برخي از مصاديق حقوق بشر (همانند حق حيات و نيازهاي اوليه براي حيات ، حـق بـر سلامت ) پي به اين امر خواهيم برد که تحقق کامل و دقيق آن ها خود مستلزم ايـن اسـت کـه محـيط زيست سالم به عنوان مؤلفه اي اساسي توجه گردد.
لذا اعلاميه کنفـرانس ملـل متحـد در مـورد محـيط زيست انساني با عنوان اعلاميه استکهلم (١٩٧٢) درباره محـيط زيسـت ، دربـاره پيونـد حقـوق بشـر و حقوق محيط زيست اين طور بيان مي دارد که : «انسان از حقوقي بنيادين براي داشـتن آزادي، برابـري و شرايط مناسب زندگي در محيطي که به او اجازه زندگي با حيثيت و سعادتمندانه را بدهد، برخـوردار است .
مجمع عمومي سازمان ملل در سال ١٩٩٠ اعلام داشت که «تمامي افراد مستحق زنـدگي در يـک محيط مناسب براي داشتن سلامت و رفاه ، مي باشند» و نهايتـاً اعلاميـه ريـو ١٩٩٢ در اصـل يکـم خـود اشاره داشته که : «انسان در مرکز توجهات توسعه پايدار اسـت و آن هـا حـق دارنـد از زنـدگي سـالم و مولد، هماهنگ با طبيعت ، بهره مند باشند» مطابق اين اسناد، بشر حـق آميختـه بـا تکليفـي را بـه منظـور استفاده از محيط زيست دارد و حمايت قانوني از حقوق بشر به گونه اي فزاينده ، ابزاري در جهـت نيـل به حفاظت محيط زيست است (حبيبي ، ١٣٨٢: ١٣١).