چکیده:
ﺷﻮراى اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻬﺮ از ﺳﺎل ١٣٧٨ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و ﮔﺬﺷﺖ حدود بیست و دو سال از آﻏﺎز ﺷﻜﻞﮔﻴﺮى اﻳﻦ ﻧﻬﺎد، زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاى ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ پژوهش ﺑﺮاى ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻮراﻫﺎى ﺷﻬﺮ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎى ﻣﺘﻔﺎوت ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و اﻋﻀﺎى ﺷﻮراى ﺷﻬﺮ دوره ﭼﻬﺎرم ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪﺷﺮح ذﻳﻞ اﺳﺖ: ﭘﺎﺳﺦ اﻋﻀﺎى ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻳﻪ «ﺳﺎزوﻛﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺷﻮراﻫﺎ وﺟﻮد دارد» ٥/٨ درﺻﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺿﻌﻴﻒ، ٧/٣٩ درﺻﺪ ﺿﻌﻴﻒ، ١/١٤ درﺻﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ، ١/٢٦ درﺻﺪ ﺧﻮب و ٤/٦ درﺻﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪﻋﺒﺎرﺗﻲ اﻋﻀﺎى ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪاﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻈﺎرت وﺟﻮد دارد. اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻋﻀﺎى ﺷﻮراﻫﺎ در ﺻﻮرت اﺻﻼح ﺳﺎزوﻛﺎر ﻓﻌﻠﻲ ﻧﻈﺎرت، ﺑﻴﺶ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻟﺬا ﭼﻨﺪان ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ روﻳﻪ ﻓﻌﻠﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻣﺎ در اﻳﻦﺑﺎره ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻋﺒﺎرت از ٣/٤ درﺻﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺿﻌﻴﻒ، ٤/٣٠ درﺻﺪ ﺿﻌﻴﻒ، ٧/٢١ درﺻﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ، ٣٧ درﺻﺪ ﺧﻮب و ٥/٦ درﺻﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺑﺮﺧﻼف ﻧﻈﺮ اﻋﻀﺎى ﺷﻮراﻫﺎى ﺷﻬﺮ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﺮاى ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻣﺼﻮﺑﺎت ﺷﻮراﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش کتابخانهای و پیمایشی استفاده شده است. بخشی از دادهها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش از طریق مطالعه پیمایشی به دست آمدهاند. جهت این امر از روش پرسشنامه استفاده شده است و جامعه آماری نیز شامل اعضای شوراهای اسلامی شهر در سراسر کشور و کارشناسان حوزههای مرتبط با شوراها میباشد.
The Islamic Council of the city has been established since 2008, and about twenty-two years have passed since the formation of this institution is a good time to review its performance In this study, to evaluate the performance of city councils, different views of experts and members of city councils of the fourth period have been examined and the results of the survey are as follows: There is a response from council members to a specific mechanism for overseeing councils 8.5% are very weak, 39.7% are weak, 14.1% are average, 26.1% are good and 6.4% are very good. In other words, council members believe that there is enough oversight. This answer may be due to the fact that council members monitor the current reform mechanism be controlled more than ever and therefore not so inclined to change the current trend. But in this regard, experts say that 4.3% is very poor, 30.4% is weak, 21.7% is average, 37% is good and 6.5% is very good. In other words, contrary to the views of city council members, the majority of experts believe that there is no specific process for monitoring the performance and approvals of councils. In this study to investigate how to monitor the councils, For this purpose, the questionnaire method has been used and the statistical population includes members of the Islamic councils of the city across the country and experts in areas related to the councils.
خلاصه ماشینی:
پيشينه ي پژوهش بررسيها حاکي از آن است که در ارتباط با موضوع پژوهش حاضر، پژوهش منسجمي به انجام نرسيده است ؛ لذا در اين پژوهش به منظور جبران و نيز تحت پوشش قرار دادن کاستيهاي پژوهشي در اين باره ، آثاري چند در داخل و خارج از کشور در حوزه هاي مرتبط با موضوع را به شرح ذيل مطمح نظر قرار داده است : شيخي طامه و گرجي ازندرياني، (١٣٩٨)، در پژوهشي با عنوان «نظارت قضائي بر تصميمات و اعمال شوراهاي اسلامي»، به اين نتيجه دست يافتند که هرچند شوراهاي اسلامي شهرها، ضمن بهره گيري از رديف هاي بودجه اي خاص ، براي تامين منابع مالي خود، نيازمند حمايت هاي مالي دولت هستند، اما ساز و کارهاي نظارتي دقيق و مشخصي براي نظارت دولت بر اين نهادها پيش بيني نشده است و علاوه بر اين امکان نظارت نهادهاي نظارتي خارج از دولت نظير ديوان محاسبات و سازمان بازرسي کل کشور از شوراهاي اسلامي شهر نيز محل مناقشات حقوقي است و انتظار مي رود، قانون گذار، ضمن بر طرف کردن خلاءهاي قانوني در اين زمينه ، ساز و کار نظارتي لازم به ويژه براي دولت ، به عنوان تأمين کننده مهم مالي اين نهادها را فراهم آورد.
مختاري، براتي نيا و محمودي (١٣٩١)، در پژوهشي به بررسي «نظارت قضائي بر تصميمات و اعمال شوراهاي اسلامي»، پرداخته و در آن سعي شده ، جايگاه و قلمرو و کارکردهاي نظارت قضايي بر اعمال و تصميمات شوراهاي اسلامي در چارچوب قانون اساسي و قوانين و مقررات موضوعه و رويه عملي موجود، مورد تحليل و ارزيابي قرار گرفته و به چالش ها و راهکارهاي ممکن پرداخته شود؛ چرا که شوراهاي اسلامي شهر و روستا به عنوان يکي از نهادهاي مردمي در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران از جايگاه مهمي در حوزه دموکراسي مشارکتي و نقش فزاينده مردم در تصميم سازي و تصميم گيري برخوردار مي باشند.