چکیده:
رشد شهری یک پدیدهی جهانی است اما در کشورهای درحال توسعه مانند ایران به دلیل فقدان برنامهریزی صحیح بسیار نامظم صورت میگیرد که این مسئله منجر به تخریب پوشش زمین اطراف مناطق شهری شده است. از اینرو در این مطالعه با استفاده از دادههای سنجش از دور و مدل CA-Markov تغییرات پوشش زمین شهر کرمانشاه در طبقات ارتفاعی و رشد این شهر در جهات جغرافیایی در مقیاس زمانی 1987 تا 2047 بررسی و پیشبینی گردید. تحلیل نتایج بررسی تغییرات پوشش زمین نشان میدهد که نواحی شهری و کشاورزی روند افزایشی و کاربریهای پوششگیاهی و زمینهای بایر روند کاهشی داشته است که بیشتر این تغییرات در ارتفاعات 1042 تا 1587 متری اتفاق افتاده است و این روند تغییرات تا سالهای 2032 و 2047 ادامه خواهد یافت. همچنین بررسی تاثیر رشد شهر بر تغییرات پوشش زمین نشان میدهد با توجه به رشد زیاد شهر در جهات شمال و شمال شرق تخریب اراضی به نواحی شهری در این جهات بیشتر از جهات دیگر رخ خواهد داد. این روند هم در دوره بررسی (1987 تا 2017) و هم در دورهی پیشبینی (2017 تا 2047) دیده میشود. بدیهی است ارائه الگوهای رشد شهری در جهات جغرافیایی برای برنامههای توسعه پایدار بسیار مفید بوده و برنامه ریزان میتوانند با استفاده از آنها رشد مناطق شهری را به جهات بهینه هدایت نمایند و در نتیجه تخریب اراضی را به حداقل برسانند.
In this study, land use changes in Kermanshah Township in altitude classes and the city's growth in geographical directions were investigated and predicted on a time scale of 1987-2047 using remote sensing data and a CA-Markov model. The analysis of land use change results shows that urban and agricultural areas have increased, while vegetation and barren lands have decreased. Most of these changes have occurred at altitudes ranging from 1042 to 1587 meters, and this process of changes will continue until 2032–2047. Also, the investigation of the impact of city growth on land use changes shows that due to the large growth of the city in the north and northeast directions, land destruction will occur in urban areas in these directions more than in other areas. This trend can be seen both in the evaluation period (1987–2017) and the forecast period (2017–2047).
خلاصه ماشینی:
همچنین از بین رفتن پوشش طبیعی و زمینهای کشاورزی سبب تحول در ساختار اقتصادی شهرها و بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی برای ساکنان یک ناحیه میشود (Lausch et al; 2002; Hamad et al; 2018; Houghton, 1984; Hishe et al; 2018; Frumkin, 2002; Rafiee et al; 2013; Thapa et al; 2012; Celik, 2005, Bowen, et al; 1991; Wagrowski et al; 1996).
با توسعه علم کامپیوتر و فناوری های سنجشازدور و GIS مدلهای زیادی مانند مدل رگرسیون لجستیک، شبکه عصبی، مدل زنجیره مارکف و مدلهای آماری بهمنظور پیشبینی تغییرات پوشش زمین به وجود آمدهاند (Cheng et al; 2003; Pijanowskia et al; 2002; Van Dessel et al; 2011; Tayyebi et al; 2010; Fang et al; 2007; Huang et al; 2018; Dixon et al; 2008; Almeida et al; 2008) .
نتایج نشان میدهد در دورهی 1987 تا 2017 حدود 39/897 و 38/790 هکتار (در شهر مریوان) و 801 و 29/772 هکتار (در شهر بانه) به ترتیب از اراضی پوششگیاهی و زمینهای کشاورزی به نواحی شهری تبدیل شده است اما این روند برای شهر سقز کمتر بوده و رشد این شهر بیشتر نواحی بایر را به میزان 1249/29 هکتار تحت تأثیر قرار دادهاست.
1 پایش و مدلسازی تغییرات کاربری اراضی نتایج ماتریس احتمال تبدیل کاربریها در دورهی 2002 تا 2017 نشان میدهد که بیشترین میزان ماتریس احتمال تبدیل مربوط به کاربریهای زمینهای کشاورزی، پوشش گیاهی و نواحی بایر است و در این دوره 2865/0و 1983/0 درصد از زمینهای کشاورزی به ترتیب به پوششگیاهی و زمینهای بایر و حدود 0.