چکیده:
جهان به سرعت در حال تغییر است و جوامع اگر خود را برای تحولات آماده نسازند دچار بحران خواهند شد. برنامه ریزی برای آینده میتواند راهی درست برای مواجهه با آن باشد. برای این امر، نیاز به شناخت آینده هست که به کمک علم آینده پژوهی میسر میشود. امروزه آینده پژوهی علمی است برای شناخت آینده های بدیل که میتواند برای مسیلهای رخ دهد. یکی از روش های پساساختارگرای آینده پژوهی، تحلیل لایه ای علتها میباشد. تحلیل لایه ای علتها با تعمیق در لایه های مختلف موضوع مورد پژوهش، نگاهی جامع و عمیق از مسیله ارایه میدهد. در این روش واکاوی موضوع از سطحی ترین لایه و با آشنایی با مشکلات ظاهری امر آغاز شده و سپس با عبور از این مرحله کمی عمیق تر شده و به علل کلان اجتماعی موثر بر مشکلات مطرح شده در لایه اول میپردازد. لایه سوم، به دنبال تفکر و جهانبینی است که از علل ذکرشده در لایه دوم حمایت کرده و پشتیبان آنها هستند. با عبور گام به گام از چنین مراحلی، در لایه چهارم به دنبال استعاره ها، اسطوره ها و یا نمادهایی است که بتوانند وضعیت موجود را به تصویر بکشند. سپس در روندی بازگشتی، به دنبال بدیلها و جایگزینها خواهد بود. در آخر به معرفی سناریونویسی و نحوه ارتباط آن با تحلیل لایه ای علتها خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
مطالعه و بررسی روش پساساختارگرای آیندهپژوهی: تحلیل لایهای علتها (CLA) و ارتباط آن با سناریونویسی* روشنک نابغوطن محمدعلی کینژاد٣، فربد دیبا٤, , تاریخ دریافت: 18/01/1401 تاریخ پذیرش: 29/02/1401, , , کد مقاله: 72589, bstract>جهان به سرعت در حال تغییر است و جوامع اگر خود را برای تحولات آماده نسازند دچار بحران خواهند شد.
با ورود به عصر ارتباطات و انقلاب فناوریهای ارتباطی و تغییر و تحولات سریع و شگفتانگیز در همه زمینههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، در چد دهه گذشته، موضوع برنامهریزی و پیشبینی آینده بیشتر مورد توجه قرار گرفته و اهمیت خاصی پیدا کرده است.
(عنایتاله، ١٣٨٨: ١٠) تحلیل لایهای علتها به عنوان یک روش جدید برای آیندهپژوهی پیشنهاد شده است؛ سودمندی آن در پیشبینی آینده نیست، بلکه در ایجاد فضاهای تحولآفرین برای خلق آیندههای بدیل است.
(منبع: خزائی و دیگران، ١٣٩٤: ٣٣) سئوالهایی که موجب تحلیل علتهای اجتماعی میشود، شامل این موارد است: «چگونه لیتانی موضوع یا مسئله پیش رو معمولا شرح داده میشود؟ تفسیرهای بیشتر متداول و کمتر متداول از دلیلهای زیرین یک مسئله چیست؟ به باور شما چه عوامل سیستمی (روندها یا محرکهای تغییر) درحال تحریک مسئلهای هستند که در لیتانی شرح داده شد؟» (عنایتالله و میلویهیچ، ١٣٩٥: ٤٩٣) ٣-٣- لایه سوم: گفتمان/ جهانبینی با اینکه اولین و دومین لایهی تحلیل بیشترین کاربرد و بیشترین اشتراک را دارند و به بهترین شکل درک میشوند، تحلیل در مرحله سوم، یعنی جهانبینی، تحلیلی چالشبرانگیز است.