چکیده:
روسپیگری در جامعۀ ایران همواره پدیدهای مذموم و ناهنجار بوده است. براساس اطلاعات تاریخی، در دورۀ شاه عباس اول (حکـ. 996-1038ق/ 1578-1629م) این پدیدۀ اجتماعی در اصفهان (پایتخت) رشد و گسترش مییابد. هدف این مقاله مطالعۀ وضعیت و دلایل رواج روسپیگری در این دوره و تبیین سیاست مدیریتی شاه عباس در مواجهه با آن است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و مبتنی بر جامعهشناسیِ تاریخیِ تفسیری است. شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانهای است. یافتهها نشان میدهد قبح این پدیده در این دوره از بین رفت و سه عامل «رشد و توسعۀ جامعۀ شهرنشینی و تنوع جمعیتی ـ فرهنگی در اصفهان»، «افزایش ثروت رجال درباری»، و «مهاجرت اجباری زنان قفقازی به اصفهان» باعث گسترش آن در جامعه شد. شاه عباس به جای منع شرعی و قانونی روسپیگری، دو سیاست در پیش گرفت: اخذ مالیات از روسپیان ــ بهعنوان خردهفرهنگ انحرافی یا معارض ــ و صَرف پول حاصل از آن در مراسم آتش و آتشبازی. این اقدامات با پیشینۀ دینی ایرانیان و شرع اسلام سنخیتی نداشت، اما شاه عباس در سایۀ قدرت بلامنازع سیاسی، مذهبی و اجتماعیاش موفق به اجرای آن شد.
Prostitution has always been a reprehensible phenomenon in Iranian society. According to historical information, this moral deviation grew and spread in Isfahan (the capital) during the reign of Shah Abbas I (1038-996 AH/1578-1629 AD). This study investigated the situation and reasons for the prevalence of prostitution in this period. Also, it aimed to how Shah Abbas managed it. We conducted a descriptive-analytical study based on interpretive historical sociology. The data collection method is library research. Three factors caused to increase prostitution in the society: "development of urban society and demographic-cultural diversity in Isfahan", "increasing wealth among courtiers", and "forced migration of Caucasian women to Isfahan". Instead of banning prostitution legally, Shah Abbas pursued a policy of taxing prostitutes -as a perverted subculture- and spending the proceeds on fire and fireworks. Although these actions were not consonant with the religious background of the Iranian and Islamic law, Shah Abbas did so that in the shadow of his undisputed political, religious and social power.
خلاصه ماشینی:
عصر صفويه ، شاه عباس اول ، اصفهان ، روسپيگري، آتش و آتش بازي Reasons for the Spread of Prostitution in the Safavid Isfahan and the Policy of Shah Abbas I for Its Regulation Fatemeh Shahkolahi4/Reza Afhami5/Mahdi Keshavarz Afshar6 Abstract Prostitution has always been considered a reprehensible phenomenon in Iranian society.
براساس اطلاعات تاريخي که از دورٔە شاه عباس اول موجود است ، اين پديده در اصفهان (پايتخت ) رشد مي يابد و با توجه به جامعۀ سنتي ايران نوعي قبح شکني از اين رفتار در جامعه صورت مي گيرد.
شاه عباس براي مديريت اين معضل اجتماعي چه سياستي در پيش گرفت ؟ اين پديده به دليل ناپسند بودن آن در جامعه همواره در تاريخ ايران واپس رانده شده است ، ولي مي بايست آن را به عنوان يکي از جريان هاي تاريخي -اجتماعي به خصوص در دورٔە شاه عباس پذيرفت .
در اين مطالعه روسپيگري به عنوان يک انحراف اخلاقي -اجتماعي در اصفهان عصر صفوي ، و به عنوان يک تغيير نگرش مديريتي - اقتصادي در حکومت شاه عباس در نظر گرفته شده است .
براي اين منظور، سعي مي شود براساس منابع تاريخي ، و غالباً سفرنامۀ ســياحان خارجي ، دلايل رواج اين پديده و وضعيت اجتماعي زنان روسپي در جامعۀ اصفهان در دورٔە شاه عباس نشان داده شود.
٣ سابقۀ پديدٔە روسپيگري تا پيش از دورٔە شاه عباس اول در فرهنگ و جامعۀ ايراني ، همانند هر جامعۀ ديگري ، پديدٔە روسپيگري همواره وجود داشته است و شايد نتوان هيچ مقطعي از تاريخ ايران را يافت که اين پديده به طور کلي ريشه کن شده باشد.