چکیده:
قوانین برنامههای عمرانی سوم، چهارم و پنجم را میتوان مقدمه و مبنای اثرگذارترین پروژههای نوسازی در دولت پهلوی به حساب آورد. این قوانین در حقیقت سنگبنایِ راهکارهایی بودند که دولت پهلوی تحت عنوان برنامههای عمرانی برای پیشبرد پروژۀ نوسازی تدوین کرد و به همین دلیل بررسی آنها میتواند به شناخت ماهیت برنامههای عمرانی و نوع نگاه دولت پهلوی به پروژۀ نوسازی کمک کند. این مقاله با استفاده از «دستور زبان نهادی» درصدد استخراج گزارههای نهادی و تحلیل قوانین برنامههای مزبور است تا نشان دهد ماهیت این برنامهها از حیث اجزای مختلف گزارههای نهادی چون جزء اسنادی، شدت التزام، عمل، شرط و تنبیه چگونه بوده و اصولاً عامل و کنشگر اصلی در این قوانین که بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد در تدوین قوانین برنامههای عمرانی، دولت بهعنوان عامل اصلی در مرکز برنامهها قرار داد. در هیچ یک از 111 گزارۀ نهادی موجود از سازمانهای مردمنهاد یا غیردولتی بهعنوان جزء اسنادی نام نرفته است. همچنین در 108 گزاره از شدت التزام بهره گرفته شده است. نکتۀ قابل تأمل اینکه 81 مرتبه از اجبار بهعنوان جزءِ شدت التزام استفاده شده است که این امر نشان از ماهیت دستوری برنامهها دارد. به علاوه، عدم قید هر گونه شرط زمانی و مکانی در جزء شرط دلالت بر «عامبودگی» برنامههای عمرانی بدون توجه به تنوع زیستی، فرهنگی و اجتماعی دارد و آنیترین نتیجۀ چنین نگاهی درگیر کردن دولت در امور مختلف، کنار گذاشتن نیروهای بالقوۀ مردمی و طرد مشارکت عمومی است.
The laws of the third, fourth and fifth development plans can be considered as the introduction and basis of the most effective development projects in the Pahlavi state. These laws were, indeed, the foundation of strategies that Pahlavi state legislated for advancing development projects and because of that, by studying them we can understand the essence of development plans and the way that government looked at development project. This article by using institutional grammar is going to extract institutional statements and analyze these laws in order to show the essence of these laws according to different aspects of institutional statement such as attribute, deontic, aim, conditions and or else. The findings of the research show that legislation of development plans, the government was placed in the center of the plans as the main factor. In none of the 111 existing institutional statements, non-governmental organizations are mentioned as attribute. Also in 108 statements, deontic has been used. It is worth considering that in deontics, obligation has been mentioned 81 times. This shows mandatory nature of the development plans. In addition, not mentioning any time and place condition in the condition part indicates the generality of development plans that ignore the biological, cultural and social diversity. And the most immediate consequence of such a look, is involving the state in different affairs, putting aside people’s potential forces and rejecting public participation.
خلاصه ماشینی:
تحليل قانون گذاري توسعه در ايران با استفاده از روش دستور زبان نهادي (١٣٤١-١٣٥٦) نوع مقاله : پژوهشي مهدي رفعتي پناه ١ چکيده قوانين برنامه هاي عمراني سوم ، چهارم و پنجم را ميتوان مقدمه و مبناي اثرگذارترين پروژه هاي نوسازي در دولت پهلوي به حساب آورد.
برنامه هاي عمراني، دستور زبان نهادي، نوسازي، دولت پهلوي An Analysis of Development Legislation in Iran Using Institutional Grammar (1962-1977) Mahdi Rafati Panah2 Abstract The bills of the third, fourth, and fifth development plans can be considered as the ground and basis for the most effective development projects in the Pahlavi period.
حال اين مقاله در تلاش اســت با به کارگيري «دستور زبان نهادي » در تحليل قوانين برنامه هاي سوم ، چهارم و پنجم نشان دهد که ماهيت اين برنامه ها از حيث اجزاي مختلف گزاره هاي نهادي چون جزء اسنادي ، شدت التزام ، عمل ، شرط و تنبيه چگونه بوده و اصولاً عامل و کنشگر اصلي در اين قوانين که بوده و ميزان و نحؤە عملش چه حيطه هايي را دربرمي گرفته است .
٧ اکنون با استفاده از دستور زبان نهادي در تحليل قوانين برنامه هاي سوم ، چهارم و پنجم عمراني مي توان کنشگران مورد خطاب اين قوانين ، ميزان الزام عاملان به اجراي عمل (اجبار، منع و يا اختيار و اجازه )، حيطۀ عمل و وظايف عاملان ، و شــرايطي را که اين قوانين براي انجام دادن عمل در نظر گرفته اند، 1.