کوشانیان در شاهنامه فردوسی

"در کی اثر حماسی زمان‌های دراز و حوادث طولانی و جدا از هم کوتاه،فشرده و درهم نوردیده می‌شود تا آنجا که مجموع حوادث و رویدادهای سالیان دراز در نام یک‌ قهرمان خلاصه می‌شود و گاهی دو سلسله یا دو خانوادهء شاهی را به صورت دو پادشاه یا دو پهلوان در کنار هم یا در مقابل یکدیگر قرار گرفته می‌یابیم و نیز به همین سبب است که‌ بسیاری از حوادث و وقایع در یک اثر حماسی رابطهء علت و معلولی پیدا می‌کنند؛در حالیکه‌ ممکن است هیچگونه رابطه‌ای از این دست میان آنها وجود نداشته باشد. در زمان او در غرب هرات،سیستان‌ و رخج گشوده شد و در شرق سراسر هند غربی و مصب رود سند و بنادر ساحلی آن به تصرف‌ کوشانی‌ها درآمد به این ترتیب شاهنشاهی کوشانی وسعت بی‌اندازه یافت و در این گسترش سه‌ قسمت مهم و بزرگ راه تجاری ابریشم به دست ایشان افتاد: 1-راه بین دو دریا(سیحون و جیحون). باستان‌شناسی نشان داده است که در عهد کنیشکا و جانشینان او در بخش شرقی‌ قلمرو ایشان که پیروان آئین بودا در آنجاها می‌زیستند شاهنشاهان کوشانی به گردآوری آثار بودا و بنا کردن معابد بزرگ برای پرستش بودا دست زده‌اند و به همین سبب رد سکه‌های‌ جانشینان شاهان کوشانی در این نواحی تصویرهای خدایان بودائی هندی دیده می‌شود. می‌دانیم که بخش‌های مهم شاه راه تجاری ابریشم‌ در دست کوشانیان و گرگانیان بود و این هردو سعی داشتند که کالای تجاری خود را بی- آنکه وارد قلمرو اشکانی شود به شهرها و بنادر روم برسانند احتمال دارد یکی از دلائل‌ فرستادن سفیران به روم غیراز انعقاد پیمان سیاسی عقد قرارداد تجاری بوده باشد."