چکیده:
زبانها و لهجههای ایرانی گنجینههایی هستند که همچون بستر رودخانهها، رسوبات فرهنگی قرنهای تاریخ را در خود دارند.هرلایه از این رسوبات نشانی از یک مرحلۀ تاریخی و فرهنگی این سرزمین کهنسال است. زبان، لهجه و گویش، شاخص فرهنگ، نشانۀ تدبیر و فکرت نیاکان هر جامعه و ردپای تاریخ هر دیار به شمار میرود. به همین منظور جمع آوری مجموعه گویشها و لهجه ها، بیشتر به اصل فراموشی کنونی برمیگردد. تردید نیست که اگر سایر مواریث فرهنگی کاربری اصلی خود را از دست دهند، طبیعتا به عنوان یک اثر تاریخی مورد استفاده دیگری خواهند یافت و اصل آن از میان نخواهد رفت، اما متاسفانه گویش و لهجهها چنین نبوده و فراموشی هم واژه و لغت و اصطلاح، مرگ حتمی آن را در پی خواهد داشت.
مهمترین اهداف مقاله حاضر بررسی گویش محلی در شهر کرمان میباشد.
چنین نتیجه میشود که هنر دوستان و علاقمندان به آثار تاریخی باید این مهم را به خاطر بسپارند که فرزندان و آیندگان ما نیز همانند خودمان علاقمند به این هستند که بدانند اصل و ریشه زندگیمان از چه سرچشمه گرفته است و باید برای حفظ این آثار فرهنگی، هرکس را به هرگونه که ممکن باشد تشویق کرد تا آنچه را که میدانند و میتوانند ضبط کنند. در این مقاله از روش کتابخانهای و الکترونیکی استفاده شده است.
خلاصه ماشینی:
ازجمله دلبستگیهای مردم کرمان، یکی هم پاسداری از ارزشهای فرهنگی و نگهداری گویش و لهجه خود، به عنوان ردپای تاریخ این کهن سرزمین است این اشتیاق تا آن جاست که اگر ببینند کسی پس از چند ماه یا حتی چند سال، لهجه مادری خود را تغییرداده و به آن پشت کرده با طنز و تمسخر میگویند «پناه برخدا، ببین چطور زندی میشکند!» که البته منظور از زندی شکستن همان گرایش به لهجه غیرکرمانی و سخن گفتن به لهجه تهرانی هاست تردید نیست که این علاقه مندی را باید به حساب فرهنگی بودن مردم کرمان گذاشت، آن طور که تصویری از صداقت و صفا و سادگی نیز میتوان در آن یافت، مردمی که دلشان میخواهد همان که هستند بنمایند، نه آنکه ماسکی دروغین بر چهره بزنند.
و به صورتی که بسیاری از واژهها و اصطلاحات گذشته روزگاری پدران ما نسل پیشین برای گفتگو از آنها بهره میبردند، فراموش شده و چنان مهجور افتاده که بیان آن برای نسل کنونی کاملاً ناآشنا و گاه باتمسخر همراه است تردیدی نیست که سایر مواریث فرهنگ اگر کاربرد اصلی خود را از دست دهند، طبیعتاً به عنوان یک اثر تاریخی مورد استفاده دیگری قرار خواهد یافت و اصل آن از میان نخواهد رفت.
سؤالات تحقیق - چه عواملی باعث تغییر فرهنگ و گویش کرمان شده است؟ - چگونه میتوان لهجهی کرمانی را حفظ نموده و در تداوم آن کوشید؟ - آیا آداب و رسوم و گویشهای محلی میتواند بعنوان پشتوانهای برای فرهنگ و ادب فارسی باشد؟ پیشینۀ ادبیات گویششناسی شاخهای از علم زبانشناسی علمی است، که در حیطه دانش نوین زبانشناسی قرار میگیرد.