چکیده:
چکیدهاین مقاله با هدف شناسایی، معرفی و طبقهبندی اهداف و اصول تربیت اخلاقی، بر مبنای نظریات اخلاقی علامه طباطبایی، تدوین شده است. سوالات اساسی این پژوهش عبارتند از: 1- چه موضوعاتی را میتوان به عنوان هدفغایی و اهدافکلی تربیت اخلاقی بر مبنای نظریات اخلاقی علامه طباطبایی معرفی کرد؟ و 2- اصول حاکم بر تربیت اخلاقی، بر مبنای نظریات اخلاقی علامه طباطبایی چه هستند؟ دراین پژوهش، از روش تحقیق تحلیلی- استنتاجی استفاده شده است. چنانکه در مقام تبیین از روش تحلیلی و در مقام نتیجهگیری و کشف دلالتهای تربیتی، از روش استنتاجی استفاده گردیده. در این پژوهش مشخص شد که هدف غایی تربیت اخلاقی عالیترین مرتبه تقرب به پروردگار، یعنی فنایفیالله است. این غایت تربیتی را میتوان در سه بعد شناختی، عاطفی و عملی بدینگونه تقسیم کرد که در بعد شناختی، معرفت به پروردگار و طی مراتب توحید و در بعد عاطفی، محبت پروردگار و اولیای او و در بعد عملی، اطاعت از پروردگار و اولیای او را شامل می شود. همچنین مشخص شد که بر اساس نظریات اخلاقی علامه میتوان هفت اصل تربیتی را معرفی کرد که لازم است بر سیر تربیت اخلاقی که به منظور دستیابی به اهداف مذکور صورت میپذیرد حاکم باشند. چنانکه این اصول عبارتنداز: 1- اصل مساوات، 2- اصل واقعبینی، 3- اصل تعادل میان ماده و معنا، 4- اصل اجتماعی بودن تربیتاخلاقی، 5- اصل اولویت نفس فرد در تربیتاخلاقی، 6- اصل تخفیف و تسهیل تکلیف، 7- اصل اولویت تعلیم.
The main questions of this research are: 1- What topics can be introduced as the ultimate goal and general goals of moral education based on the moral theories of Allameh Tabatabai? And 2- What are the principles governing moral education based on Allameh Tabatabai's moral theories? In this research, analytical-inferential research method has been used. As in explaining the analytical method and in concluding and discovering the educational implications, the inferential method has been used. In this study, it was found that the ultimate goal of moral education is the highest degree of nearness to God, that is, the virtues of God. This educational goal can be divided into three cognitive, emotional and practical dimensions in such a way that in the cognitive dimension, knowledge of God and during the stages of monotheism, in the emotional dimension, the love of God and His saints, and in the practical dimension, obedience to God and His saints Includes. It was also found that based on Allameh's moral theories, seven educational principles can be introduced that are necessary to govern the course of moral education that is carried out in order to achieve these goals. As these principles are: 1- The principle of equality, 2- The principle of realism, 3- The principle of balance between matter and meaning, 4- The principle of sociality of moral education, 5- The principle of priority of one's soul in moral education, 6- The principle of mitigation and facilitation of duty, 7- Principle of education priority.
خلاصه ماشینی:
بر همین اساس ، این پژوهش ، برای تعیین اهداف تربیت اخلاقی ، نظریات اخلاقی علاّمه طباطبایی را به عنوان مبنای نظری مورد اتکای خود قرار داده و به معرفی و تبیین اهداف مطلوب تربیت اخلاقی ، اعم از غایی و کلی می پردازد؛ زیرا بررسی نظریات اخلاقی علاّمه طباطبایی نشان می دهد که مجموعه دیدگاه های ایشان در فلسفه ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 - Ryan, K.
در میان این ویژگی ها، ویژگی های هدف مندی ، ضرورت داشتن و نتیجه بخشی در مسیر سعادت از اهمیت ویژه ای در تعیین اهداف تربیت اخلاقی برخوردار هستند؛ زیرا در ویژگی اول به ساختار اعتبارساز انسان در تعیین هدف برای رفتارهای اختیاری و اخلاقی خود اشاره و تأکید شده و در ویژگی دوم ، به ادراک وجوب که ادراکی اعتباری و پایۀ انگیزش اخلاقی در این نظریه به شمار می رود و در ویژگی سوم ، به ضرورت هماهنگی میان اعتبارهدف و سعادت حقیقی انسان تأکید گردیده است ؛ بدین ترتیب می توان گفت که بر اساس این نظریه ، زمانی رفتار اختیاری انسان اخلاقی به شمار می رود که با هدف دست یابی به سعادت و کمال صورت پذیرد و البته تنها در صورتی که سعادت و کمال مورد نظر فاعل اخلاقی ، همان سعادت و کمال حقیقی او باشد، رفتار او ارزش اخلاقی مثبت خواهد داشت .
بدین ترتیب ، مهم ترین عامل تعیین اهداف تربیت توسط مربی یا متربی ، سودمندی هدف است و البته بر اساس نظریه اعتباریات علاّمه ، این سودمندی باید بی بدیل و غیرقابل چشم پوشی ارزیابی شود تا موردقبول واقع گردد (طباطبایی ؛ ١٣٧٨: ١٣٩)؛ در این صورت است که سودمندی هدف ، مربی را به انتخاب اصول عملی مشخصی از میان گزاره های دستوری متفاوتی که ممکن است بتوان از یک مجموعه از هست ها اتخاذ کرد، وامی دارد و اهداف تربیت را در جایگاهی هم عرض با مبانی تربیت برای استخراج سایر اجزای الگوی تربیتی می نشاند (حقی و همکاران ، .