چکیده:
تجربۀ بسیاری از کشورها نشان میدهد توسعۀ مشاغل خانگی راهکار مناسبی برای کاهش نرخ بیکاری و فراهمآوردن زمینۀ اشتغال زنان و جوانان بهحساب میآید. این مقاله راهکارهای توسعه مشاغل خانگی و اشتغال در منزل با تأکید بر مناطق آسیبپذیر شهر همدان را تشریح میکند. پژوهش حاضر کاربردی است و با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری آن را دو گروه تشکیل دادند: گروه اول، بانوان و جوانان جویای کار محلۀ آسیبپذیر کوی محمدیۀ شهر همدان که تعداد آنها حدود 70 نفر بود. گروه دوم، کارشناسان صاحبنظر در زمینۀ اشتغال و کارآفرینی در منزل و صاحبان مشاغل خانگی در شهرستان همدان که حدود 90 نفرند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامۀ محققساخته است. پرسشنامهای حاوی 49 سؤال درمورد راهکارهای اشتغال و کارآفرینی در منزل برای افراد آسیبپذیر شهر همدان، 20 سؤال دربارۀ مشاغل خانگی مناسب برای زنان سرپرست خانوار و افراد آسیبدیده و 5 سؤال دربارۀ تمایل ساکنان به توسعه و راهاندازی مشاغل خانگی بود. سؤالات در قالب طیف پنجقسمتی لیکرت شامل بسیار مناسب تا بسیار نامناسب رتبهبندی شدند. برای تعیین روایی پرسشها، از نظرات متخصصان استفاده شد. پایایی پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ و نرمافزار SPSS محاسبه شد.مشاغل مناسب برای افراد آسیبدیده و زنان سرپرست خانوار شامل موارد زیر بودند: مشاغل مرتبط با صنایعدستی (دوزندگی، فرشبافی و طراحی)؛ مشاغل مرتبط با صنایع خوراکی (بستهبندی خشکبار و ادویهجات در منزل، تهیۀ غذا در منزل، تهیۀ مواد اولیۀ خوراکی)؛ و مشاغل خدماتی (آرایشگری در منزل، خیاطی، تولید جعبههای مقوایی تزئینی و کادویی). مهمترین راهکارهای ایجاد شغلهای خانگی برای افراد آسیبدیده و زنان سرپرست خانوار بهترتیب عبارتاند از: بازاریابی، تبلیغ و فروش محصولات و تولیدات خانگی، حمایتهای دولتی و مالی، برگزاری دورههای آموزشی و مهارتآموزی، ارتباطات، شبکهسازی و تعاملات، فرهنگسازی و توانمندسازی از طریق رسانهها و فضای مجازی، و حمایت قانونی و حقوقی.برای توانمندی زنان محلۀ محمدیه که سطح مهارت، دانش و سواد متفاوتی دارند، میتوان براساس ظرفیتها و پتانسیلهای بررسیشده، مشاغل متناسب را پیشنهاد داد. با توجه به اینکه این محله قبلاً بافت روستایی داشته است، زنان این محله برخی امور و فعالیتها را بهتر میتوانند انجام دهند؛ از جمله تهیۀ لبنیات خانگی، دوزندگیهای ساده، بستهبندی و فرآوری مواد خوراکی و ادویهجات. این فعالیتها نیاز به سرمایۀ زیادی ندارد و تمام زنان بهراحتی میتوانند از عهدۀ آن برآیند.
For the empowerment of women in the Mohammadieh region with varying levels of skills, knowledge, and literacy, it is possible to recommend suitable employment opportunities based on the investigated capacities and potentials. Due to the fact that this region was already rural, the women of this area are better able to perform certain tasks and activities, such as the preparation of homemade dairy products, basic sewing, packaging and processing of edible items and spices. These activities do not necessitate a great deal of capital, and all women can readily manage them
خلاصه ماشینی:
با اینکه سابقۀ کسب وکارهای خانگی در همدان دیرینه است و میتواند رویکردی مناسب در فرایند بهینه سازی و بهره وری نیروی کار و افزایش فرصت های اشتغال و کارآفرینی در منزل برای زنان و افراد آسیب پذیر باشد، توسعۀ مشاغل در منزل آن طور که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است .
در تحقیقات نادری مهدیی و تیموری (١٣٩٦) و سعدی و حیدری (١٣٩٢) در همدان نشان داده شد توسعۀ مشاغل خانگی با موانع و مشکلاتی مانند نبود بازار فروش محصولات ، تورم و بیثباتی وضعیت اقتصادی جامعه ، نبود حمایت مالی، ضعف حمایت های دولتی، مشکلات و چالش های مدیریتی، ضعف برنامه ریزی، مشکلات اقتصادی و تولیدی و ضعف خلاقیت و کارآفرینی روبه رو است که مانع توسعۀ این نوع کسب وکارها در سطح استان هستند؛ بنابراین باید راهکارهایی برای ازبین بردن این موانع از طریق تحقیقات دقیق و علمی ارائه داد.
همچنین موجب افزایش اعتماد و سرمایۀ اجتماعی و گسترش روابط اجتماعی افراد آسیب پذیر میشود (مرادنژادی، ١٣٩٨)؛ بنابراین مشاغل خانگی اهمیت بسیاری در رونق اقتصادی و کاهش بیکاری در جوامع مختلف دارند و لازم است دولت برای توسعۀ این گونه کسب وکارها برنامه ریزیها و راهبردهای بلندمدت و کوتاه مدت و میان مدت ارائه کند.
نادری مهدی و تیموری (١٣٩٦) با هدف شناسایی راهکارهای توسعۀ مشاغل خانگی زنان روستایی شهرستان اراک به این نتیجه رسیدند که تقویت فرهنگ کارآفرینی، راهکار اجتماعی-نهادی اول (با نمرة ١٠٠) است و سیاست های حمایت در بازاریابی نیز راهکار اقتصادی-حمایتی اول (با نمرة ٨٠) به شمار میآید.
Developing Urban Sustainability and Empowering Women Through Home-based Businesses, Case Study of Informal Settlements in Sanandaj.