چکیده:
علم قرائات، عهدهدار شناخت و بررسی اختلافات در نحوۀ تلفظ و اداءکردن کلمات قرآن کریم است. در همین خصوص، در منابع روایی اهلسنّت احادیثی وجود دارد که به «سبعة أحرف» مشهور و موجب شده برخی به همین دلیل، اختلاف در قرائت را وحیانی قلمداد کنند. هرچند عالمان شـیعه با استناد به روایات معتبر از اهلبیتb مبنی بر نزول قرآن بر یک وجه با این دیدگاه مخالف هستند، اما صاحبنظران اهلسنّت در تبیین مراد از این احادیث، حدود ده وجه را بیان کردهاند که از آن میان، جواز قرائت به لهجههای قبائل عربی، بیشتر مورد توجه قرار گرفته که این وجه در واقع نظریۀ وحیانیبودن اختلاف قرائات را تضعیف و نظر عالمان شیعه مبنی بر نزول قرآن بر یک قرائت را تأیید مینماید. هدف پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده، ارائه شواهدی در تقویت این نظریه، با بررسی تأثیر لهجههای قبایل عرب بر قرائت قاریان هفتگانه در سورۀ یس است. نتیجه آنکه میتوان با نظر افرادی که اختلاف قرائات را غیروحیانی میدانند همراه شد و علاوه بر این، اندازه این تأثیر را در اختلاف قرائت قُرَّاء سبعه به دست آورد.
The science of Quranic Recitations (Qira’at) is responsible for studying and investigating the differences in the pronunciation and recitation (Qira’at) of Quranic words. In this regard, there are narrations in Sunni sources referring to the “seven dialects” that have led some to consider these differences in recitation (Qira’at) as divinely ordained. While Shiite scholars, based on authentic narrations from the Ahl al-Bayt (peace be upon them), oppose this view and assert that the Quran was revealed in a single dialect, Sunni scholars have provided about ten interpretations for these narrations, among which the permissibility of reciting in the dialects of Arab tribes has received more attention. This view weakens the theory of divinely ordained differences in Quranic recitations (Qira’at) and supports the opinion of Shiite scholars regarding the Quran being revealed in a single recitation (Qira’at). The aim of this research, conducted using a descriptive-analytical method and based on library sources, is to provide evidence that strengthens this theory by examining the influence of the dialects of Arab tribes on the recitations (Qira’at) of the seven Quranic reciters (Qurra’ Sab’ah) in Surah Yasin. The results of this research may align with the views of those who consider the differences in Quranic recitations (Qira’at) as non-divine, and furthermore extent of this influence on the variations in the recitations (Qira’at) of the seven reciters..
خلاصه ماشینی:
هرچند عالمان شـیعه با استناد به روایات معتبر از اهلبیت (علیهم السلام) مبنی بر نزول قرآن بر یك وجه با این دیدگاه مخالف هستند، اما صاحبنظران اهلسنّت در تبیین مراد از این احادیث، حدود ده وجه را بیان كردهاند که از آن میان، جواز قرائت به لهجههای قبائل عربی، بیشتر مورد توجه قرار گرفته كه این وجه در واقع نظریۀ وحیانیبودن اختلاف قرائات را تضعیف و نظر عالمان شیعه مبنی بر نزول قرآن بر یك قرائت را تأیید مینماید.
بر همین اساس، در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده، هدف آن است که با بررسی سورۀ یس، به سوالات ذیل پاسخ داده شود:نحوه و میزان تأثیر لهجههای عربی در بروز اختلاف در قرائت هر یک از قراء سبعه، چگونه است؟ میزان تأثیرپذیری هریک از قرائت قاریان هفتگانه از لهجههای عربی چقدر است؟ کدام لهجه عربی، تأثیر بیشتری بر اختلاف قرائت قاریان هفتگانه داشته است؟ الف.
در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای و با بررسی اختلاف قرائات هفتگانه موجود در سورۀ یس انجام شده، نتایج ذیل در پاسخ به سوالات تحقیق کسب گردید: - با بررسی یک سوره قرآن مجید (که نشاندهنده امر، در دیگر سورهها نیز هست) نحوه و میزان تأثیر لهجههای عربی در بروز اختلاف در قرائت هر یک از قراء سبعه تبیین گردید.
Ibn Jazari, Mohammad bin Mohammad bin Yusuf, Al-Nashr fi al-Qira’at al-’Ashr (A Work in the Ten Recitations), Beirut: Dar al-Kutub al-Islamiyyah, 1415 AH (1994 CE).