چکیده:
خانه به عنوان نهادی با عملکرد چندبعدی متأثّر از اجتماع، فرهنگ، آیینهای مذهبی، اقتصاد و اوضاع محیطی به دنیای مفاهیم و معانی تعلق دارد . امروزه با با دستیابی بشر به فن آوری اطلاعات و پیشرفت در زمینه های ارتباطات و رایانه، تحولاتی را در زمینه های فرهنگی - اجتماعی، سیاسی و اقتصادی رخ داده که باعث بحران فرهنگی و بحران هویت و معناست و این امر موجب ادغام نظام های معنایی، حذف بخش هایی از این نظام ها و در انتها اضافه شدن معناهایی که محصول جهانی شدن هستند. خانه نیز تحت تاثیر این عوامل، معنایی جدیدی به خود گرفته است. روش تحقیق این پژوهش، نشانه شناسی که یکی از روش های رویکرد علوم اجتماعی و بر مبنای سامانه شناخت شناسی تفسیرگراست و به لحاظ نتایج نیز از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. هدف این پژوهش، از نوع کاربردی و در جهت، تدوین مدل مفهومی برای خوانش مناسب متن خانه با روش نشانهشناسی لایهای و بررسی تحولات معنای اجتماعی – فرهنگی خانه شهری می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که خانه متنی است که از مجموعه لایه های متعدد معنایی تشکیل شده است که بر یکدیگر اثر می گذارند. تحول معنایی اجتماعی – فرهنگی نیز در مورد همه فضاها و فعالیت های خانه به طور یکسان اتفاق نیفتاده است، به گونه ای که در برخی فضاها، معنای خانه به کلی تغییر کرده است. در برخی فضاها در امتداد معنای گذشته، معنای جدید شکل تازه ای یافته است و در برخی دیگر همان معنای گذشته در فضاها جاری است.
Meaning is one of the most important topics in the fields of psychology, sociology, architecture, urban planning, and landscape design today so that in the field of architecture, the place of meanings and the transfer of concepts in size, Form, and performance have been important. The house has a special place in architectural structures. Architecturally speaking, houses belong to the world of concepts and meanings, and if the people who live in it can understand its governing concepts, they can better communicate with that environment. Each and every detail in traditional Iranian houses had its meaning and concept for users, which has made it valuable. Unfortunately, today, with the advent of modernity and the industrialization of societies, the house is seen as a means of temporary use, and this has caused the house to take on a new meaning. This study examines the meaning of home from the perspective of social sciences that pays more attention to the cultural and social aspects of the home. In this approach, one of its methods is the semiotic method. The purpose of this study is to investigate the effective components in creating meaning in a traditional urban house and to develop a conceptual model for proper reading of the text of the house by layered semiotics so that its layers are identified and the objective appearance of the signals network is determined in an interactive context.
خلاصه ماشینی:
از طرفي با توجه به اهميت پيدا کردن زبان به خصوص در ادبيات پسامدرن ، معماري را به عنوان يک متن ميدانند، متني که کلمه هاي آن احجام ، بافت ها و اجزاي تشکيل دهنده بنا بوده است که ضمن وابستگي معنايي به هم ، پيام خود را انتقال ميدهند و با مخاطب خود به گفتگو مينشينند و مخاطب نيز به منظور برقراري ارتباط با طرح ، به دنبال خوانش متن و کشف معنا ميپردازد.
در پژوهش حاضر و در گام اول ، به توصيف معناي اجتماعي ـ فرهنگي خانه و مؤلفه هاي شکل دهنده آن پرداخته و در گام بعدي، به تبيين مدل مفهومي در جهت خوانش معنا به روش نشانه شناسي پرداخته شده است .
هدف اين پژوهش بر پايه واکاوي نشانه شناسي که هر اثر معماري از جمله خانه به مثابه يک متن است ، به جستجوي لايه هاي متفاوت توليد متن پرداخته تا مشخص شود که چگونه لايه هاي متن در سطوح مختلف رمزگاني به صورت هم زماني و درزماني) با يکديگر ارتباط داشته و ميتوانند يکديگر را تقويت يا تضعيف نمايند و درنهايت بر اساس اين روش به تبيين خوانش معناي اجتماعي ـ فرهنگي خانه دست يافت .
در پژوهشي ديگر با عنوان «برج مسکوني در قاب سينما: واکاوي نشانه شناختي ساختمان هاي بلند مسکوني در سينماي بعد از انقلاب اسلامي ايران » به بررسي چگونگي امکان بهره مندي از روش هاي تحليل گفتمان و نشانه شناسي آثار معماري و جستجوي رويه اي براي دريافت معاني پرداخته شده است که بيانگر تأثير بافت فرهنگي ـ اجتماعي جامعه مخاطب اثر معماري است (اميرسرداري؛ فروتن ؛ معظمي و محمدي، ١٣٩٨).