چکیده:
تأکیدات فراوان نسبت به زمامداری و نقش زمامداران در سعادت جامعه، چه در منابع دینی و چه در اندیشه های رهبران جمهوری اسلامی، نشان از ضرورت تدوین برنامه ای جامع برای تربیت زمامداران دارد که تدوین آن علاوه بر نیاز به مبانی مبتنی بر قرآن و سیره معصومین (علیهمالسلام)، به استفاده از اندیشههای متفکران مسلمانی که در راستای کاربست مبانی اسلامی در اندیشه خود تلاش نمودهاند؛ نیز محتاج است. در این میان اندیشه های فارابی به عنوان مؤسس فلسفه اسلامی حائز اهمیت ویژه ای است به خصوص آنکه زمامدار و تربیت وی، به تبعیت از افلاطون، دغدغه اصلی فارابی نیز بوده است. بر این اساس تلاش این پژوهش بر این خواهد بود که با استفاده از آثار و تالیفات فارابی مروری بر اندیشههای او دررابطهبا تربیت زمامدار داشته باشد و به عبارت دقیقتر این پژوهش به دنبال پاسخی برای این سؤال است که «اندیشه فارابی چه دلالت هایی برای تربیت زمامداران دارد؟» این پژوهش برای پاسخ به این سوال با استفاده از روئش دلالت پژوهی به استخراج و تحلیل سهم یاری ها و سپس دلالت های مرتبط با تربیت زمامداران از اندیشه فارابی پرداخته و در نهایت تلاش کرده است این دلالت ها را در قالب یک نمودار مفهومی ارائه نماید.
خلاصه ماشینی:
(ميرزا محمدي، ١٣٨٣: ٥٦) فارابي در تأليفات متعدد خود به موضوع تربيت زمامدار پرداخته است و در کتاب هايي چون فصول منتزعه ، آراء اهل المدينه الفاضله ، سياست المدنيه و تحصيل السعاده به طور خاص اين موضوع را موردتوجه قرار داده است ؛ لذا تلاش اين پژوهش بر اين خواهـد بـود کـه بـا اسـتفاده از منابع فوق ، مروري بر انديشه هاي فارابي دررابطه با تربيت زمامداران داشته باشد و به عبارت دقيق تر اين پژوهش به دنبال پاسخي براي اين سؤال است که «انديشه فارابي چه دلالت هـايي بـراي تربيـت زمامداران دارد؟» مباني مفهومي و نظري پيش از ورود به بحث ، تبيين برخي واژگان به کارگرفته شده در عنوان پژوهش ضروري به نظـر ميرسد: تربيت : اين واژه از ريشه (ر ب و) به معني نمو و زيادشدن است (مصطفوي، ١٣٦٨، ج ١: ٣٩٩) و ازاين رو گفته مي شود اين واژه بيشتر به رشد و نمو جسماني تأکيد دارد و با معني اصـطلاحي آن که شامل تهذيب و تزکيه هم مي شود متفاوت است .
علاوه بر ويژگي هاي زمامدار در انديشه فارابي پژوهش هاي ديگري نيز مرتبط با زمامداري در انديشه فارابي صورت گرفته است ؛ از جملـه بحرانـي (١٣٩٥) در مقالـه «سلسـله مراتـب اسـتخدام و نشريات علمي دانشگاه جامع امام حسين (عليه السلام ) ٢٠٩ استعباد در مدينه (در فلسفه سياسي فـارابي)» بـا تاکيـد بـر رابطـه دوسـتي بـين اهـل مدينـه فاضـله ، سلسله مراتب استخدام در مدينه را مقوم اين رابطه و موجب تعاون ميداند و در مقابل معتقـد اسـت بر اساس انديشه فارابي، اسـتخدام در مـدن غيـر فاضـله سسـت کننـده ايـن رابطـه اسـت .