چکیده:
با توجه به نقش اراده در حقوق خصوصی به ویژه در قراردادها و معاملات، برخی از نظام های حقوقی دخالت اراده طرفین در تعیین دادگاه صالح رسیدگی به دعاوی مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل جاده ای کالا را نیز مطرح نموده اند، سوال این است که آیا در نظام های مورد مطالعه اراده از چنین نقشی برخوردار است یا خیر؟
فرض اولیه این است که در حوزه حقوق خصوصی، اراده نقش اساسی داشته و حتی در انتخاب دادگاه نیز موثر است. با استفاده از روش تحقیق تطبیقی به این نتیجه میرسیم که در نظام های حقوقی مورد مطالعه با در نظر داشتن نظم عمومی و امری بودن بخشی از قواعد آیین دادرسی مدنی؛ مصادیقی از جلوه های اراده در آن دیده میشود. این امر را به صورت ضمنی میتوان در نظام حقوقی ایران، افغانستان و کنوانسیون CMR مشاهده نمود. پیشنهاد میگردد بر حسب ضرورت، دامنه اراده در دادرسی مانند سایر بخشهای حقوق خصوصی گسترش یافته و همسو با کنوانسیون CMR و تغییر در رویکرد کشورها، قانون آیین دادرسی مدنی و تجاری در ایران و افغانستان اصلاح گردد.
Considering the role of will in private law, especially in contracts and transactions, some legal systems have also proposed the interference of the parties’ will in determining the competent court to deal with the civil liability claims of the road transport operator. The main question is that, does the will have such a role in the studied systems or not? The primary premise is that in the scope of private law, will has a fundamental role and is even effective in choosing a court. By using the comparative research method, we come to the conclusion that in the studied legal systems, with respect to the public order and imperativeness party of the rules of civil procedure, examples of the manifestations of will can be seen in it. This can be seen implicitly in the legal system of Iran, Afghanistan and the CMR Convention. It is suggested that, as necessary, the scope of will in the proceedings should be expanded like other parts of private law, and the law of civil and commercial procedure in Iran and Afghanistan should be amended in line with the CMR convention and the change in the approach of the countries.
خلاصه ماشینی:
حاکمیت اراده در تعیین دادگاه صالح به رسیدگی در دعاوی مسئولیت مدنی متصدی حمل ونقل جاده ای کالا؛ مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی افغانستان ، ایران و کنوانسیون CMR عبدالواحد حقیقت ١، طیبه صاحب ٢، ابراهیم عزیزی٣ ١.
استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق ، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران دریافت : ٠١/٢٠/ ١٤٠٠ پذیرش : ٠٦/٠٢/ ١٤٠١ چکیده با توجه به نقش اراده در حقوق خصوصی به ویژه در قراردادها و معاملات ، برخی از نظام های حقوقی دخالت اراده طرفین در تعیین دادگاه صالح رسیدگی به دعاوی مسئولیت مدنی متصدی حمل ونقل جاده ای کالا را نیز مطرح نموده اند، سؤال این است که آیا در نظام های موردمطالعه اراده از چنین نقشی برخوردار است یا خیر؟ فرض اولیه این است که در حوزه حقوق خصوصی، اراده نقش اساسی داشته و حتی در انتخاب دادگاه نیز مؤثر است .
54 عقد دادگاه صالح را انتخاب کرد؟ یا خیر؟ اگر چنین است پس مصادیق و جلوه های اراده در دعاوی مسئولیت متصدی حمل ونقل ، کدام موارد میباشند؟ دوم این که قواعد مربوط به آیین دادرسی مدنی، به طورکلی، از قواعد امری محسوب میشود یا تکمیلی؟ ١.
ماده ٢٧ قانون حمل ونقل اموال افغانستان توافق خلاف صلاحیت دادگاه ها یا به عبارت دیگر، توافق روی صلاحیت دادگاه به این امر بستگی دارد که قواعد مربوط به صلاحیت در دادرسی مدنی، از قواعد امری است یا توافقی؟ در این خصوص بین حقوقدانان دیدگاه های متفاوتی مطرح شده که در ذیل به آن پرداخته میشود.