چکیده:
سنایی غزنوی در مثنوی تمثیلی و حکمی سیرالعباد، شماری از جانوران دریایی را در معنای تمثیلی و رمزی به کار برده است. این جانوران بر اساس تقسیم بندی حکیمان بر ارکان و طبایع دلالت دارند. هر یک از ارکان دلالت بر طبعی دارد و هر طبع ، گذشته از فوایدش، ذمایمی در نفس انسان ایجاد میکند. سنایی در توصیف گوهر آب و گوهر هوا در مثنوی سیرالعباد، ذمایم نفسانی برآمده از طبایع را در قالب جانوران دریایی مجسم نموده است. او، صدف، سنگ پشت ، ماهی، نهنگ و خرچنگ را در مفاهیمی رمزی به کار برده است. شماری از این جانوران به شکل موجودات وهمی و ترکیبی ظاهر میشوند. اجزای این موجودات و همچنین ترکیب کلی آنها دلالت بر مفاهیم خاص حکمی دارد که تنها با مراجعه به منابع کهن قابل درک است. در این مقاله قصد داریم از این مفاهیم رمز گشایی کنیم. به دنبال روشن کردن این مفاهیم رمزی، بعضی کاستیهای شرح موجود سیرالعباد را باز خواهیم نمود.
Symbolic Reading of Sea Animals In Sayr ul Ibad of Sana'iA Debate on allegorical meanings of Oyster, Turtle, Alligator, Fish and Crab. In his symbolic Mathnawi, Sayr ul ebad, Sana’i Ghaznavi(529) has adopted a number of sea animals allegorically. These creatures signify the Elements and Natures. Each element is related to one of four Humorals (Akhlat). Water, with its cold and humid nature, and Air with warm and humid nature, establish bad conducts in Human soul. Describing the nature of these elements, Sana’i depicted the bad conducts in form of sea animals. Oyster, Turtle, Alligator, Fish and Crab, are used symbolically to signify bad conducts of human soul. In this paper I intend to decode these symbols and expose their real meaning. Afterwards, I will indicate the deficiencies of the old commentary of this master piece of literary work.f literary workKeywords: Sanai, Sir al-Abbad, Marine animals, Mystery, Allegory.