چکیده:
نمادها در تصویرآفرینی و انتقال مفاهیم شعری نقشی ویژه دارند. رنگها نیز در شعر گاه برای بیان احساسات و عواطفی همچون خشم، ترس، عشق و... وجهی نمادین مییابند. شاعران، در معناآفرینی گاه رنگها را در معنای واقعی و برای بیان زیباییهای حسی بهکار میگیرند و گاه، نظر به وجه نمادین آنها، مفاهیم انتزاعی را ترسیم میکنند. در جریان شعر سوسیالیستی افغانستان نیز شاعران، با نگاهی عمیق به پدیدههای هستی و آگاهی از مفاهیم متنوع و نمادین رنگها، در بیان آرمانها و خواستههای خویش از رنگهای مختلف بهره بردهاند. در پژوهش حاضر، تلاش شده تا به روش توصیفی ـ تحلیلی جایگاه نمادین رنگ در جریان شعر سوسیالیستی افغانستان واکاوی شود. نتایج نشان میدهد کاربرد نمادین رنگها در این جریان شعری برجسته است؛ چنانکه رنگ سرخ نماد بارز آزادی و اندیشه کمونیستی و سیاه نماد خفقان و استبداد حاکم بر جامعه است و شاعران این جریان راه برونرفت از نماد سیاه را در رنگ سرخ جستهاند. رنگ سفید نیز در این جریان شعری نماد بارز صلح و پیروزی است. رنگهای دیگر همچون سبز، آبی و زرد نیز که در زمرة رنگهای اصلی بیشترین بسامد را دارند در کنار سایر رنگها، از عناصر مهم نمادآفرینی در جریان شعر سوسیالیستی بهشمار میروند.
The Symbols manifest role in creating images and conveying poetic concepts. Colors find a symbolic form in poetry to express emotions viz, anger, fear, and love. Poets use colors in the real sense to sensualize beauty. Sometimes, considering their symbolic aspects, they draw abstract concepts. The movement of socialist poetry in Afghanistan, poets, with a deep look at the phenomena of existence and awareness of the diverse and symbolic concepts of colors, have used different colors to express their ideals and desires. Present study, actualizes descriptive-analytical method to analyze the symbolic position of color in the said movement. The results show that the symbolic use of colors is prominent in this poetic movement. The color, red: is a clear symbol of freedom and communist thought; black is a symbol of suffocation and tyranny ruling the society. Poets of this realm have found a way out of the black symbol in red color. The white color is a clear symbol of peace and victory while other colors such as green, blue, and yellow, which have the highest frequency among the main colors along with other colors, are considered important elements of symbol creation in the movement of socialist poetry.
خلاصه ماشینی:
شاعران جریان شعر سوسیالیستی افغانستان ، گاه ، با بهره گیری از رنگ سرخ ، بـه عنـوان نماد اعتراض به جهل حاکمان جامعه ، خشم خود را از وضعیت حاکم فریاد زده اند: من می روم بـه سـنگر پیکـار با عطر دست های تـو در یـاد سوی زمین سرخ تـر از خـون میدان خشم و آتـش و فریـاد (حبیب ١٣٦٢: ٧٣) به روی خاک سیه هرچه مادر است بگو دگر به جـای للوهـا حماسـه هـا سـازید دگر به گردن کودک به جای مهرۀ سـرخ حمــایلی ز سرشــک و گلولــه اندازیــد (همان : ٩) گل بهار و گل خـون کشـتگان امـین دو سرخ روی سرود یگانه مـی خوانـد (لایق ١٣٦٠: ٢٧١) در این جریان سرخ نماد قتل و قتال و نابه سامانی و جنگ نیز است : مــــی نیوشــــی راز مــــن ، افســــانه ام کامشبم غیـر از تـو هـم آغـوش نیسـت این زمین سرخ است و خورشیدش سیاه نوحه بسیار است ، این جا گـوش نیسـت (حبیب ١٣٦٢: ٢) چشم شفق چو کاسۀ خون است یا شراب / یا اخگری به دامن گردون ز آفتاب / یا چون نگین سرخ / بر مخمل کبود/ یا آتشی که خرمن هستی کند خراب (لایق ١٣٦٠: ٩٢) در چهرۀ صحرا غضب و خشم عیان است باغ از سـتم بـاد بـه زاری و فغـان اسـت گویی خط سرخ فلکی تیـغ خـزان اسـت یــا امــر اکیــد اجــل کــم بغــلان اســت بنوشته به زر بر ورق نازک سوسن (لایق ١٣٦٠: ١٣٥) گاه نیز رنگ سرخ در این جریان شـعری نمـاد شـور، نشـاط ، و بیـان کننـدۀ هیجـان و شورش است : ریزنــد اگــر ســیه دلان خــون داغ مــا فردای سرخ و صبح فروزانم آرزوست (پنجشیری ١٣٦٣: ١٠٣) ما سپاه انقلاب ، راهیان بیشه های آتشیم ، عاشقان صبح سرخ دل کشیم (حبیب ١٣٦٢: ٩٢).