چکیده:
زمینه و هدف: اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در دهههای اخیر، ادبیات نظری شهرسازی را به تحقیق پیرامون عوامل مکانی موثر بر سرمایه اجتماعی در محیطهای شهری واداشته است. با این حال پژوهش های نسبتا اندکی در رابطه با این مفهوم در عرصه شهرسازی کشور انجام شده است. با توجه به غفلت از این مفهوم در ادبیات پژوهشی کشور، توجه و بازتعریف آن در پژوهش های شهرسازی جاری ضروری به نظر می رسد. درک عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی در محلات شهری می تواند منجر به معرفی ابزارهایی در شهرسازی شود که به پیدایش و ارتقای سرمایه اجتماعی در محلات شهری کشور در شرایط امروزین کمک نماید.روش بررسی: به منظور پاسخ به سوالات تحقیق، از روش کیفی نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) استفاده شده است. براساس روش تحقیق و در پاسخ به پرسش «چیستی» پژوهش، به کشف مولفههای کالبدی مکان مورد مطالعه که بر فرآیندهای تولید سرمایه اجتماعی در جوامع محلی تاثیر گذار هستند اقدام نمودهایم؛ و در پاسخ به پرسش «چگونگی» تحقیق، رابطهی مولفههای کالبدی با مولفههای سازندهی سرمایه اجتماعی در بستر مطالعه را مورد فهم و تفسیر قرار دادهایم.یافتهها و نتیجهگیری: یافتههای پژوهش نشان میدهد که وجود فضاهای عمومی، مراکز عمده فعالیتی، محورها و فضاهای مخصوص پیاده و توجه به ویژگی و نقش معابر را میتوان به عنوان تاثیرگذار ترین ابزارهای کالبدی ارتقا دهنده سرمایه اجتماعی در محله رودکی برشمرد. در نهایت نتیجه اصلی این پژوهش موید آن است که ارتقای سرمایه اجتماعی با بهبود ساختار کالبدی محلات در راستای بسترسازی تامین تیازهای فیزیکی، روحی و تسهیل کنندهی کنشهای اجتماعی ساکنان ارتباط تنگانگی دارد.
Background and Aim: The importance of social capital in recent decades has led the theoretical literature of urban planning to research the physical factors affecting social capital in urban environments. However, relatively few studies have been carried out concerning this concept in Iran`s urban planning field. Considering the neglect of this concept in the theoretical literature in the past decades, it seems necessary to pay attention to and redefine it in current urban planning studies. Discovering and understanding the factors affecting social capital can lead to the introduction of urban planning tools that will help create and promote social capital in urban neighborhoods of Iran in today's conditions.Methods: In order to answer the research questions in the studied area, the qualitative method of grounded theory has been used. This method focuses on understanding reality within the research situation and building a situated theory. Based on research method and in response to the "what" question of the research, it has tried to discover the physical components of the studied location that impact the processes of social capital production in local communities. To answer the "how" question of the research, the relationship between the physical components and the constructive components of social capital in the context of the study has been interpreted.Findings and Conclusion: The findings show that the existence of public spaces, major activity centers, streets, and special pedestrian spaces and paying attention to the characteristics and role of paths can be considered the most effective physical tools for promoting social capital in the Rudaki neighborhood. Finally, the main result of this research confirms that the creation and promotion of social capital are closely related to the improvement of the physical structure of the neighborhoods in the direction of creating a platform for providing physical and mental needs and facilitating the social actions of the residents.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر تقسیم بندی فوق ، سرمایه اجتماعی را در مقیاس شناختی ٠(١با خصلت ذهنی مربوط به ارزش ها، باورها) و ساختار١ی١ (ناظر بر ساخت و عملکرد نهادهای رسمی و غیر رسمی محلی و فرا محلی) نیز طبقه بندی 1 1 Hanifan 2 Jacobs 3 Bourdieu 4Coleman 5 Fukuyama 6 Putnam 7 Offe and Fuchs 8 Bonding Social Capital 9 Bridging Social Capital 10 Cognitive 11 Structural نموده اند.
جدول شماره (١) : تعاریف و شاخص های سرمایه اجتماعی در ادبیات جهانی نظریه تعریف حوزه ابعاد شاخص های اصلی پردازان بوردیو منابعی که در دسترسی به خدمات گروه را آسان می جامعه بعد ساختاری مشارکت اجتماعی (١٩٨٥) کند شناسی کلمن جنبه هایی از ساختار اجتماعی که کنش گران برای جامعه بعد ارتباطی اعتماد (١٩٨٨) رسیدن به منافع شان از انها به عنوان منبع استفاده شناسی می کنند بعد ساختاری حمایت اجتماعی پوتنام اعتماد، هنجارها و شبکه هایی که همکاری برای منافع اقتصاد بعد ساختاری مشارکت اجتماعی- نهادهای (٢٠٠٣) متقابل را تسهیل می کند سیاسی مدنی فوکویاما اشتراک اعضای گروه در مجموعه ای از هنجارها یا جامعه بعد ساختاری مشارکت اجتماعی (٢٠٠٠) ارزش های غیر رسمی ای که تعاون میان شان مجاز شناسی است بعد ارتباطی اعتماد اجتماعی ( هنجارها و ارزش های غیر رسمی) افه و یک منبع با مالکیت جمعی متعلق به محله ، جوامع ، جامعه بعد ارتباطی اعتماد مناطق و بخش ها شناسی فوش بعد ساختاری انجمن پذیری (2002) لاک لی سرمایه اجتماعی به طور کلی شامل نهادها، روابط ، مدیریت بعد ساختاری پیوندهای موجود در شبکه ، گرایش ها، ارزش ها و هنجارهایی است که بر رفتار افراد شکل و ترکیب شبکه و تناسب و سازمان ها حاکم است .